Καθόμαστε στο τραπέζι. Όλη η οικογένεια. Εσείς (ο πατέρας), μητέρα, παιδιά, παππούδες και γιαγιάδες. Είναι η ώρα του φαγητού. Υπάρχει μια φέτα ψωμί διαθέσιμη. Αυτό μόνο υπάρχει δυστυχώς. Πρέπει όμως να γίνει σωστά η μοιρασιά. Οπότε παίρνουμε το μαχαίρι, παίρνουμε και τη ζυγαριά και μοιράζουμε. Φροντίζουμε όλα τα κομμάτια να έχουν το ίδιο βάρος. Ώστε όλοι να είναι ευχαριστημένοι. Επειδή αναγκαστικά με τα κοψίματα δημιουργούνται ψίχουλα, και αυτά ζυγίζονται και μοιράζονται επακριβώς. Έτσι, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι κάναμε το σωστό. Ασκήσαμε την ορθότερη οικιακή πολιτική ώστε η διανομή του φαγητού να γίνει απολύτως ισόποσα σε όλα τα μέλη της οικογένειας. Άρα κάναμε σωστά τη δουλειά μας.

Είναι πράγματι έτσι;

Μήπως τελικά επικεντρωνόμαστε στη μοιρασιά τόσο πολύ ώστε ξεχνάμε την προοπτική του να προσπαθήσουμε να κερδίσουμε για τον οίκο μας, αντί μιας φέτας ψωμί, μιας ολόκληρης φρατζόλας; Αν, έστω, υπήρχε μια ολόκληρη φρατζόλα διαθέσιμη, μήπως τα μέλη της οικογένειας θα ήταν πιο χορτασμένα και πιο ευχαριστημένα, ακόμα και αν οι φέτες που θα μοιράζαμε δεν ήταν ζυγισμένες με επακριβώς το ίδιο βάρος; Ίσως όχι πάντα ευχαριστημένα μια που υπάρχει συνήθως ένα μέλος που θα πει ‘αυτός πήρε παραπάνω!’. Σίγουρα όμως όλα τα μέλη θα χορταίνανε περισσότερο και, σε τελική συγκριτική ανάλυση, θα ήταν πιο ευχαριστημένα.

Σκεφτόμαστε λοιπόν αυτά, και, γιατί όχι, αποφασίζουμε να παλέψουμε ώστε η φέτα να γίνει φρατζόλα. Μπορεί να μη γίνει αύριο και μπορεί να μη γίνει απευθείας. Κάποιο μεσημέρι όμως, θα προσεγγίσουμε το οικογενειακό τραπέζι γεμάτοι υπερηφάνεια και θα παρουσιάσουμε ολόκληρη τη φρατζόλα, που θα αποτελεί πλέον τη νέα ποσότητα του μεσημεριανού. Κουραστήκαμε, πολλές φορές απογοητευτήκαμε, αλλά στο τέλος το πετύχαμε. Επειδή κάθε μέρα χρειάζεται πολλή δουλειά για να κερδίσουμε τη φρατζόλα, το μεσημέρι δεν υπάρχει απαραίτητος χρόνος για να χρησιμοποιηθεί η ζυγαριά. Κόβεται πλέον γρήγορα, εμπειρικά και το δυνατόν σε ίσες φέτες, ώστε να μοιραστεί. Ίσως κάνουμε και κάποια εσκεμμένη ζαβολιά, λίγο περισσότερο στα αγόρια για να ψηλώσουν, λίγο λιγότερο στα κορίτσια μη παχύνουν και λιγότερο ή περισσότερο στα γηρατειά, αναλόγως το κλίμα. Άλλωστε τα γερόντια πάντα θέλουν να τα υπολογίζουν, να αναγνωρίζουν τη συσσωρευμένη σοφία τους. Και παραπάνω ή παρακάτω να δώσουμε, μάλλον ένα κομμάτι θα το δώσουν με τη σειρά τους στο αγαπημένο εγγόνι ή και παιδί τους, ποιος ξέρει… Είναι βλέπεις και το ζάχαρο!

Μέρα με τη μέρα το μαθηματικά δίκαιο μοίρασμα της φέτας με τη ζυγαριά θα αποτελεί πλέον παρελθόν. Η φρατζόλα θα είναι πια το νέο δεδομένο. Σαν παρελθόν, το ακριβές μοίρασμα θα αποτελεί πια μόνο ένα μάθημα, πως ναι μεν πρέπει να είμαστε δίκαιοι πάντα αλλά να εστιάζουμε κάθε φορά στη ρίζα του προβλήματος περισσότερο από ότι στην διαχείριση του. Καλή η διαχείριση αλλά αν το βασικό αίτιο δεν λυθεί, το πρόβλημα θα γίνει μόνιμος σύντροφος για όλη μας τη ζωή. Ένα συμπέρασμα είναι ότι, με τη φρατζόλα τώρα πια, δε μπορούμε να κόβουμε μια φέτα όπως παλιά και να τη μοιράζουμε στην οικογένεια και εμείς να τρώμε όλη την υπόλοιπη φρατζόλα. Άλλο συμπέρασμα είναι ότι με την μία και μοναδική φέτα σίγουρα δεν ήταν καλύτερα ούτε πρέπει να γυρίσουμε εκεί για να υπάρχει το απόλυτο δίκαιο.

Κάθε χώρα έχει και πλούτο και δυνατότητες. Το θέμα της διανομής του πλούτου είναι σίγουρα αυτό το ένα θέμα το οποίο έχει απασχολήσει όλες της κοινωνίες, όλους τους αιώνες. Έχει δρομολογήσει τις περισσότερες, αν όχι όλες, από τις παγκόσμιες εξελίξεις κατά καιρούς, από τις μικρότερες επαναστάσεις μέχρι τους παγκόσμιους πόλεμους, καθώς και αναρίθμητα ειρηνικά γεγονότα.

Δεν είναι ωστόσο το θέμα της διανομής του πλούτου ή καθαυτής της ποσότητας του πλούτου που έχει προτεραιότητα μόνιμα. Το ποιο από αυτά έρχεται σε πρώτη προσοχή εξαρτάται από το μέγεθος της έλλειψης κάθε φορά. Αν υπάρχει επαρκής πλούτος αλλά δεν διανέμεται σωστά τότε ναι, χρειάζεται αλλαγή του τρόπου διανομής. Αν όμως η ποσότητα του πλούτου είναι επικίνδυνα μικρή τότε αυτό που χρήζει προσοχής και αλλαγής είναι η αύξηση του πλούτου και όχι η μοιρασιά του.

Καλός ο σοσιαλισμός και ο κομμουνισμός ίσως, αλλά είναι κοινωνικό λάθος να εστιάζουμε στη ζυγαριά ακριβείας για να μοιράσουμε ψίχουλα. Καλός επίσης και ο νεοφιλελευθερισμός αλλά δημοκρατικά άκυρος, αν ο πατέρας πετάει μια φέτα ψωμί σε όλη την οικογένεια και ο ίδιος τρώει όλη την υπόλοιπη φρατζόλα.