Ακούμε πολύ συχνά από όλα τα αντιμνημονιακής πολιτικής κόμματα, την χρήση της φράσης ‘εμμονή στο λάθος του μνημονίου’. Έστω ότι αυτό είναι το λάθος, να το δεχτώ, για να σκεφτώ και να συγκρίνω, που πρέπει να βρίσκομαι. Στο ρεύμα του μνημονίου, ή απέναντι; Η μήπως τελικά δεν είναι αυτό ένα πραγματικό δίλημμα;

Έστω, λοιπόν, ότι το λάθος είναι η υιοθέτηση του μνημονίου και η ανελλιπής συνέχιση της εφαρμογής αλλά και ανανέωσης του.

Κάναμε λάθος με το μνημόνιο, διότι ασκούνται πολιτικές τις οποίες δεν εγκρίνει, κατά πάσα πιθανότητα, η πλειοψηφία του Ελληνικού λαού. Ποιος λαός άλλωστε θα δεχτεί επιπλέον φορολόγηση με διάφορους τρόπους με μόνο όριο το ‘όσο παίρνει’, ανεργία, μειώσεις συντάξεων, μειώσεις μισθών, απαξίωση προπληρωμένων υπηρεσιών παιδείας και υγείας, σμίκρυνση του κράτους πρόνοιας και πολλά άλλα παρόμοια; Κανένας λαός. Συνεπώς ναι, η ψήφιση των σχετικών μνημονιακών νομοσχεδίων έχει μια σχετική δόση απολυταρχίας. Αποφασίζουμε και διατάζουμε για το καλό σας, απλοί Έλληνες πολίτες, και ας μη το γνωρίζετε εσείς οι ίδιοι.

Αλλά το σημαντικότερο είναι , ως όλοι παραδέχονται, ότι δεν αποδίδει. Τουλάχιστον δεν αποδίδει όσο θα θέλαμε στο χρόνο που θα θέλαμε. Το τέρας της ύφεσης με όλες τις επιπτώσεις συνεχώς μεγαλώνει και μαζί του μεγαλώνει και η ανεργία, η ξηρασία της αγοράς και, φυσικά, μα απολύτως φυσικά, τα έσοδα του κράτους. Καλά δε το ήξεραν αυτό; Και να μην το ήξεραν γιατί το συνεχίζουν; Βλάκες είναι; Κάθε άλλο. Έχουν του λόγους τους.

Αλλά ο αντίλογος λέει ότι αποφύγαμε και αποφεύγουμε τα χειρότερα. Και κάπου εκεί τελικά αναρωτιέμαι. Ήταν τελικά το μνημόνιο η καλύτερη λύση εκεί που φτάσαμε; Ή μήπως τελικά και το εκεί που φτάσαμε ήταν ‘σχεδιασμένο’ ακριβώς για να ‘μπούμε’ στο μνημόνιο;

Το μνημόνιο λοιπόν, συλλογίζομαι, είναι λάθος. Πρώτον γιατί με σωστή διαχείριση δεν θα γινότανε όλο το θέμα το 2009 με τις δηλώσεις και κόντρα δηλώσεις και τα spreads και τα λοιπά. Άρα, έγιναν λάθος, τραγικά λάθος χειρισμοί από ανθρώπους που, σαν συνέχεια του λάθους, έφεραν τα μνημόνια. Δεύτερον, γιατί δημιουργεί ύφεση. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως που να υποστηρίζει ότι η ύφεση μπορεί να οδηγήσει σε έξοδο από τη κρίση. Τουλάχιστον όχι άμεσα. Γιατί έμμεσα, μετά από μακροχρόνια ύφεση θα έρθει, αναγκαστικά, μια κάποια ανάπτυξη. Τρίτον, δεν είναι δημοκρατικό. Εδώ είναι ένα μεγάλο θέμα. Σίγουρα πάντως, όλες οι σχετικές διαδικασίες, από τις ψηφοφορίες μέχρι και τα ΜΜΕ και την αστυνομική καταστολή, δεν παραπέμπουν σε σωστή δημοκρατία που σέβεται τον εαυτό της. Το πολίτευμα μας πλέον, στη μνημονιακή εποχή, μου φέρνει περισσότερο σε Ολιγαρχικά Ρυθμιζόμενη Δημοκρατία Προτεκτοράτου.

Άρα, λοιπόν, αφού έστω λάθος το μνημόνιο, μαθηματικά σκεπτόμενος, υπάρχει τουλάχιστον μία καλύτερη λύση. Τη βρίσκω και ο συλλογισμός μου τελειώνει. Για να βρω μια καλύτερη λύση θα πρέπει να εστιάσω στις λύσεις που προσφέρουν τα μνημόνια. Τι προσφέρει το μνημόνιο; Συνέχεια δανεισμού. Ρευστό. Λογικό, αφού έτσι καλύπτονται τα ελλείμματα.  Επίσης προσφέρουν περισσότερα φορολογικά έσοδα, ή, το ελάχιστο, μεγαλύτερους συντελεστές φορολόγησης. Συντελεστές που, στο μέλλον, είτε θα παραμείνουν για ξεκούραστες εισπράξεις στην μελλοντική και πολλά υποσχόμενη ανάπτυξη, είτε θα χρησιμοποιηθούν για ψηφοθηρικούς λόγους.

Και ο συλλογισμός καταλήγει στο εξής απλό. Που εξυπηρετούν όλα αυτά; Μα στην αντιμετώπιση του ελλείμματος φυσικά. Άρα, το κεντρικό πρόβλημα, αυτό που όλοι παραδέχονται, είναι το έλλειμμα.

Χρειαζόμαστε λοιπόν μια λύση η οποία να αντιμετωπίζει το έλλειμμα και να μην είναι σχετική με μνημόνιο. Το έλλειμμα είναι μια μόνιμη διαφορά μεταξύ εσόδων και εξόδων. Τα έξοδα είναι περισσότερα από τα έσοδα. Άρα για να αντιμετωπιστεί το έλλειμμα πρέπει να μειωθούν τα έξοδα και να αυξηθούν τα έσοδα. Σε τι αναλογίες θα γίνει αυτό εξαρτάται και αποτελεί θέμα προς συζήτηση. Η στρατηγική μέχρι στιγμής δίνει μεγαλύτερο βάρος στην αύξηση των εσόδων παρά στην μείωση των εξόδων. Λογικό. Όταν το μεγαλύτερο μέρος των εξόδων είναι μισθοί και συντάξεις τότε ότι και να κόψεις από αυτά αυτόματα κόβεις κατανάλωση.

Δραχμή. Να μια καλύτερη λύση. Κόβεις χρήμα και καθάρισες. Τι κάνει ακριβώς αυτό; Αυξάνει τα έσοδα; Ναι, έμμεσα. Γιατί τώρα έχεις 10 χιλιάδες ευρώ στην τράπεζα. Αύριο θα γίνουν 10 χιλιάδες δραχμές. Και μετά από ένα χρόνο θα γίνουν 10 χιλιάδες πεντακόσιες δραχμές λόγω πιστωτικών τόκων. Αλλά αν τα μετατρέψεις σε ευρώ θα σου βγούνε περίπου τα μισά, πέντε με έξι χιλιάρικα. Την επόμενη χρονιά, τρεισήμισι με τέσσερα χιλιάρικα. Και ο κατήφορος καλά θα κρατεί. Που πήγανε όμως τα άλλα; Στα πήρε το κράτος. Μα πως, αφού δε πλήρωσα φόρο, ούτε μου έκανε το κράτος … ανάληψη! Στα πήρε έμμεσα. Απλά όσο καιρό εσύ και άλλοι  απλά είχατε τα λεφτά σας στη τράπεζα, το κράτος απλά τύπωνε χρήμα. Περισσότερα χαρτονομίσματα για να αντιπροσωπεύουν την ίδια παραγωγή, τον ίδιο πλούτο της χώρας. Η ίδια χώρα με άλλα λόγια με πιο πολλά χαρτονομίσματα τριγύρω. Πληθωρισμός, απλά. Άρα στα πήρε το κράτος, έμμεσα. Χωρίς μνημόνιο, χωρίς νομοσχέδια, χωρίς τίποτα.

Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Μειώνονται και τα έξοδα. Όχι μόνο το χρήμα χάνει την αξία του, αλλά μειώνονται και οι μισθοί. Τώρα παίρνεις 600 ευρώ. Αύριο θα παίρνεις 600 δραχμές. Του χρόνου θα παίρνεις 800 δραχμές. Του παρά χρόνου θα παίρνεις 1200 δραχμές, μπορεί και 1500. Θα φτάσεις και τρεις χιλιάδες ενδεχομένως. Αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις όσο χρειάζεται για να βγούμε κυβέρνηση. Τσάμπα είναι άλλωστε. Τυπώνεις και σώνεις. Μόνο που αν τα μετατρέψεις σε ευρώ δε θα βγάζουνε παρά τα μισά πάλι, σε κάνα δυο χρόνια. Δηλαδή 300-400 ευρώ. Ίσως και λιγότερα.

Το εθνικό νόμισμα δεν είναι καλύτερη λύση διότι χωρίς τύπωμα είναι το ίδιο με το ευρώ ενώ με τύπωμα είναι ίδιο και χειρότερο από το μνημόνιο. Χειρότερο θα έλεγα γιατί με το μνημόνιο τουλάχιστον ξέρεις και τι πληρώνεις και τι αξία έχουν τα χαρτονομίσματα που σε πληρώνουνε. Με δραχμές κοιμάσαι το βράδυ και δε ξέρεις πόσες δραχμές έχουν φτερουγίσει από το πορτοφόλι σου το επόμενο πρωί.

Ναι, αλλά τελικά, τι δημιουργεί το έλλειμμα; Το κράτος. Το μεγάλο κράτος. Εμμονή στο λάθος του δημοσίου. Δεν είναι το πρόβλημα η εμμονή στο λάθος του μνημονίου. Άλλωστε το μνημόνιο θα μπορούσε να εκτελεστεί διαφορετικά. Ο στόχος ήταν και είναι η μείωση του ελλείμματος μέχρι να φτάσουμε ως και αυτό που λένε, πρωτογενές πλεόνασμα. Με αύξηση εσόδων θέλεις, με μείωση εξόδων θέλεις, μαθηματικά βγαίνει. Απλά ποτέ δεν θέλαμε μικρό κράτος, πολιτικά τουλάχιστον. Άρα για μείωση του κράτους ούτε λόγος. Τα έξοδα είναι δεδομένα, αυξήστε λοιπόν τα έσοδα.

Δεν υπάρχει καμιά εμμονή στο λάθος του μνημονίου. Η μόνη εμμονή μνημονιακών και αντιμνημονιακών μαζί είναι η εμμονή στο λάθος του δημοσίου. Το λάθος του δημοσίου κληρονομείται στο μνημόνιο και μετατρέπεται σε λάθος του μνημονίου.

Σκεφτείτε το. Σε ένα πράγμα συμφωνούνε όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα. Όχι απολύσεις, όχι κατάργηση στη μονιμότητα, όχι (άλλες) μειώσεις μισθών και συντάξεων. Δεν υπάρχει ούτε κυβερνητικό κόμμα αλλά ούτε και κόμμα αντιπολίτευσης αυτή τη στιγμή στο κοινοβούλιο το οποίο υπεύθυνα να υποστηρίζει μείωση του δημοσίου, απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, άρση της μονιμότητας. Τουλάχιστον μέχρι να χρεοκοπήσουμε ξανά. Τότε είτε θα μειώσουμε ξανά τα έξοδα μέχρι νεοτέρας είτε θα δανειστούμε από τον εαυτό μας με ένα ωραιότατο σετ ελληνικών τραπεζογραμματίων και κερμάτων. Επιστροφή Κολοκοτρώνη 200 χρόνια μετά, το 2021, να μας λευτερώσει από τους άπιστους Ευρωπαίους.

Δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα να διατηρήσουμε το κράτος μεγάλο, αν υπήρχαν πραγματικά παραγόμενα λεφτά, πραγματικό ακαθάριστο εθνικό προϊόν και όχι δανεικά. Θεωρητικά τουλάχιστον, μια δυνατή οικονομία μπορεί να έχει την πολυτέλεια μεγάλου κράτους σε όλες τις βαθμίδες αν θέλει. Δεν  θα υπήρχε και μνημόνιο φυσικά. Το πρόβλημα όμως είναι ότι αυτό το κράτος τελικά έχει καταφέρει να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον. Τυφλώνει τους πάντες και τα πάντα, ώστε όλα να γυρίζουν γύρω από αυτό. Ελληνικό κράτος, ίσως το πιο κακομαθημένο παιδί της μεταπολίτευσης.

Τελικά κάτι παράγουμε καλό και σε μεγάλη ποσότητα εδώ στην Ελλάδα. Παράγουμε κράτος. Κρίμα που δεν μπορούμε να εξάγουμε αυτό που περισσεύει.