Οι περισσότεροι πολιτικοί στην Ελλάδα δεν έχουν ποτέ εργασθεί στην πραγματική οικονομία. Αλλά, από ότι φαίνεται, ούτε και οι σύμβουλοι που τους περιτριγυρίζουν έχουν πρακτική εμπειρία σε ιδιωτικές επιχειρήσεις. Αλλιώς, δεν εξηγείται η συστηματική και ανεύθυνη περιφρόνηση της πιο βασικής αρχής της ελεύθερης οικονομίας, δηλαδή η περιφρόνηση της έννοιας της εμπιστοσύνης. Ξανά και ξανά ακούμε το ίδιο ρεφραίν: πώς θα καταφέρουμε να μην ξεπληρώσουμε αυτά που χρωστάμε. Το ακούμε από τους αριστερούς πολιτικούς, από τους δεξιούς πολιτικούς και από πολιτικούς όλων των αποχρώσεων μεταξύ των δεξιών και των αριστερών. Και πέρα από το πώς δεν θα ξεπληρώσουμε τα δανεικά, έχουμε κάνει επιστήμη το πώς να αποφεύγουμε να τηρούμε αυτά που η κυβέρνησή μας έχει υπογράψει. Το αποτέλεσμα βέβαια είναι ότι έχουμε χάσει την εμπιστοσύνη των πάντων. Δεν μας εμπιστεύονται οι αγορές, δεν μας εμπιστεύονται οι επίδοξοι επενδυτές, δεν μας εμπιστεύονται οι Ευρωπαίοι εταίροι και, το χειρότερο, δεν εμπιστευόμαστε μεταξύ μας.

Όσοι από εμάς έχουν θητεύσει σε αληθινές, μη κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις ξέρουν πολύ καλά ότι το πιο πολύτιμο αγαθό ενός επιχειρηματία είναι η αξιοπιστία. Με αυτή, ο επιχειρηματίας μπορεί και λειτουργεί, δηλαδή τον εμπιστεύεται η αγορά: παραγγέλλουν οι πελάτες με τη βεβαιότητα ότι θα παραδώσει εμπρόθεσμα και σύμφωνα με τις προδιαγραφές, οι προμηθευτές του πουλάνε με πίστωση γιατί ξέρουν ότι θα πληρωθούν εμπρόθεσμα, οι τράπεζες τον δανειοδοτούν επειδή ξέρουν ότι θα αποπληρώσει κατά τα συμφωνηθέντα. Αν χάσει την εμπιστοσύνη της αγοράς, είναι σχεδόν βέβαιο ότι κανένας επιχειρηματίας δεν καταφέρνει να επιζήσει. Και πάλι, όσοι έχουν εργασθεί στην πραγματική οικονομία ξέρουν πολύ καλά ότι η εμπιστοσύνη κερδίζεται δύσκολα και χάνεται εύκολα. Και γνωρίζουν ότι για να ξανακερδηθεί η χαμένη εμπιστοσύνη χρειάζεται υπέρογκη προσπάθεια και πολύς χρόνος.

Αυτά που ισχύουν για τον κάθε επιχειρηματία ισχύουν και για τις κυβερνήσεις και τα κράτη. Και αυτό δεν το καταλαβαίνουν οι πολιτικοί αυτής της χώρας. Δεν καταλαβαίνουν ότι το να ζητάνε κούρεμα των δανείων μας προκαλεί απώλεια εμπιστοσύνης. Δεν καταλαβαίνουν ότι το να λένε ότι θέλουν να επαναδιαπραγματευθούν τους όρους της δανειακής σύμβασης προκαλεί απώλεια εμπιστοσύνης. Δεν καταλαβαίνουν ότι να ζητούν περισσότερο χρόνο για να εφαρμόσουν τα ήδη συμφωνηθέντα προκαλεί απώλεια εμπιστοσύνης. Και, το τραγικότερο για το μέλλον της χώρας, δεν καταλαβαίνουν πόσο βλάπτει αυτή η απώλεια εμπιστοσύνης.

Είπαμε ότι το να ξανακερδίσεις τη χαμένη εμπιστοσύνη είναι πολύ δύσκολο εγχείρημα. Για να ξανακερδίσει τη χαμένη εμπιστοσύνη η χώρα με τους σημερινούς πολιτικούς είναι εντελώς ακατόρθωτο. Δυστυχώς όμως, χωρίς να επανακτηθεί η εμπιστοσύνη προς τον τόπο μας, δεν θα δούμε έξοδο από την κρίση. Τόσο απλά: χωρίς την επανάκτηση έστω στοιχειώδους εμπιστοσύνης, δεν θα δούμε ούτε επενδύσεις, ούτε νέες θέσεις εργασίας, ούτε καν διατήρηση των όσων έχουμε τώρα. Η ύφεση θα συνεχιστεί, η φτώχεια θα εξαπλωθεί και η κοινωνική έκρηξη θα έρθει να σαρώσει τα πάντα.

Είναι βέβαιο ότι αυτό το σενάριο τρομάζει τους πάντες. Η επιθυμία των ξένων να μας βοηθήσουν είναι ειλικρινής, έστω επειδή τους συμφέρει. Το βασικό πρόβλημα όμως είναι ότι δεν υπάρχουν σοβαροί συνομιλητές με τους οποίους μπορούν να συνεννοηθούν οι ξένοι, είτε είναι επίσημοι είτε είναι επιχειρηματίες. Πώς να συνεννοηθείς με αυτούς που έχουν γραμμή να κοροϊδεύουν τους κουτόφραγκους; Πώς να συνεννοηθείς με αυτούς που αθετούν τις συμφωνίες που υπογράφουν; Πώς να συνεννοηθείς με αυτούς που βρίσκονται στο επίκεντρο της διαφθοράς;

Όπως έχω επανειλημμένα πει, ο κλήρος έπεσε σε εμάς. Είναι καθήκον μας να σώσουμε αυτήν τη χώρα. Πρέπει να εξηγήσουμε και να πείσουμε τους πολίτες ότι άλλη λύση από τη δημιουργία, ξανά! δεν υπάρχει. Πρέπει να τους πείσουμε να μας εμπιστευτούνε ώστε η χώρα να επανακτήσει όσο γίνεται πιο σύντομα την εμπιστοσύνη των αγορών, των επενδυτών, των συμμάχων. Είναι το πρώτο βήμα για την ανάκαμψη. Είναι η πιο μεγάλη επανάσταση!