Στο εξαιρετικό και εμπεριστατωμένο κείμενο (του οποίου καλό θα είναι να γνωρίζουμε και τους συγγραφείς) έχω να κάνω τις ακόλουθες προτάσεις, κυρίως προσθήκες. (Έχω ήδη υπηρετήσει την πρωτοβάθμια περίθαλψη ως γενικός ιατρός επί 25ετία και πλέον).
1) Αμοιβή των ιατρών της πρωτοβάθμιας περίθαλψης
Η αμοιβή των συμβεβλημένων με τον ΕΟΠΥΥ ιατρών είναι απαράδεκτα χαμηλή. Νομοθετημένη στα 10 Ευρώ, είναι επίσημα 9 Ευρώ (λόγω «εγκαίρου πληρωμής», τόσο έγκαιρης και άμεσης, που ήδη έχει φθάσει σε 6 μηνη καθυστέρηση, χωρίς να συνυπολογίζονται οι υπέρογκες οφειλές των προ του ΕΟΠΥΥ Ταμείων στους συμβεβλημένους) και τελικά, αφού αφαιρεθούν οι κρατήσεις, κάτω από 7. Αντιπροτείνω: αμοιβή στα 12 Ευρώ (λόγω οικονομικής συγκυρίας και μόνο), με συμμετοχή του ασφαλισμένου στα 5 Ευρώ. Το Κράτος θα έχει κέρδος, αφού θα πληρώνει 7 και θα φορολογεί για 12. Το κέρδος αυτό θα πρέπει να μεταφρασθεί σε αύξηση του πλαφόν, τουλάχιστον στις 300 επισκέψεις.
Πέραν του «πλαφόν», το οποίο έτσι και αλλιώς θα υπερκαλύπτεται, ο συμβεβλημένος ιατρός δεν πρέπει να αυθαίρετα να ζητάει οποιοδήποτε ποσό για επίσκεψη, αλλά, για παράδειγμα, ένα ελάχιστο 10 Ευρώ και ένα μέγιστο 25 Ευρώ, ανάλογα με τις προσφερόμενες υπηρεσίες. Για παράδειγμα: 10 Ευρώ για απλή εξέταση και συνταγογράφηση, 15 Ευρώ και «φάρμακα και εξετάσεις», 20 Ευρώ για τρίμηνη συνταγογράφηση, 25 Ευρώ για πρώτη επίσκεψη, πλήρη λήψη ιστορικού, πλήρη κλινική εξέταση.
Η έκδοση απόδειξης για κάθε 5 Ευρώ που θα εισπράττει ο ιατρός «εντός πλαφόν» είναι χρονοβόρα και περιττή. Αντιπροτείνω: Ο μεν ιατρός να εκδίδει συνολική απόδειξη προς τον ΕΟΠΥΥ για τα 12 Ευρώ, ο δε ασθενής να κρατάει ένα μικρό τμήμα του εντύπου που εκδίδεται πλέον ηλεκτρονικά για κάθε επίσκεψη (το κάτω μέρος της σελίδας), ως απόδειξη ότι κατέβαλε τα 5 Ευρώ (για την εφορία ή την ιδιωτική του ασφάλεια).
Πρέπει εδώ να επισημανθεί και η ανακολουθία του Κράτους, που ενώ διατηρεί με πείσμα τις αμοιβές των συμβεβλημένων με αυτό γιατρών στα επίπεδα αυτά, θεσπίζει παράλληλα ένα εντελώς διαφορετικό τιμολόγιο για τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι γιατροί του ΕΣΥ στους ασθενείς που προσέρχονται στα προσφάτως απογευματινά ιατρεία των νοσοκομείων με πολλαπλάσια αμοιβή για τον γιατρό, που δεν έχει και έξοδα συντήρησης του ιατρείου του. Σε ποια λογική άραγε στηρίζεται αυτή η διαφορετική αντιμετώπιση;
Γενικώς όμως: Η αμοιβή του ιατρού «κατά πράξιν και περίπτωσιν» μπορεί να είναι ισοπεδωτική, αλλά προς το παρόν είναι το «μη χείρον». Η μόνη πρόσθετη αμοιβή που μπορεί να αναμένει ένας καλός ιατρός σε αυτό το σύστημα, πέραν της ηθικής ικανοποιήσεως, είναι η αύξηση του εισοδήματός του μέσω αυξήσεως της πελατείας του.
2) Σπατάλη σε φάρμακα και εξετάσεις
Οι τεράστιες δαπάνες για φάρμακα και παρακλινικές εξετάσεις, δεν αντιμετωπίζεται κατά τρόπο ιατρικώς δεοντολογικό και οικονομικώς αποτελεσματικό ούτε με θετικές (αποζημιωνόμενα από τον ΕΟΠΥΥ φάρμακα) λίστες, ούτε με αρνητικές (μη αποζημιωνόμενα φάρμακα) λίστες. Ούτε βέβαια και με μείωση των τιμών των φαρμάκων σε επίπεδο ώστε αυτά να χάνονται οριστικά από την ελληνική αγορά, εξαγόμενα στο εξωτερικό.
Ο μόνος αποτελεσματικός και δοκιμασμένος (π.χ. στη Γερμανία) τρόπος περιορισμού της σπατάλης είναι ο αυτοέλεγχος των ιατρών, που θα επιτυγχάνεται μέσω της θέσπισης ποινών για αυτούς που κατά σύστημα συνταγογραφούν ακριβά φάρμακα ή παραγγέλλουν αδικαιολόγητα υπερβολικές και ακριβές εξετάσεις.
Τώρα που το σύστημα μηχανογραφήθηκε πλήρως, θα μπορεί στον κεντρικό του υπολογιστή να γίνεται καταγραφή και επεξεργασία όλων των δεδομένων, βάσει των οποίων ο Υπολογιστής στο τέλος κάθε έτους να υπολογίζει για κάθε συμβεβλημένο ιατρό το συνολικό ποσόν για τα φάρμακα που συνταγογράφησε ή για τις εξετάσεις που παράγγειλε, που θα «ανάγεται» ανά ασθενή, διαιρούμενο δια του συνολικού αριθμού των ασθενών (και όχι των συνταγών ή των παραπεμπτικών), στους οποίους ο ιατρός συνταγογράφησε (ή έγραψε εξετάσεις).
Στην περίπτωση κατά την οποία κάποιος ασθενής επισκέφθηκε κατά τη διάρκεια του έτους περισσότερους από έναν συμβεβλημένους ιατρούς, δεν θα προστίθεται στον παρονομαστή μια μονάδα, αλλά ένα κλάσμα. Π.χ. αν ο ασθενής επισκέφθηκε 4 φορές τον ιατρό Α, 3 φορές τον ιατρό Β και 1 φορά τον ιατρό Γ (της ίδιας ειδικότητας), στην παρονομαστή του Α θα προστίθεται για τον ασθενή αυτόν αντί της μονάδος το 4/8, στον παρονομαστή του Β το 3/8 και σ’ αυτόν του Γ το 1/8.
Για κάθε ασθενή πρέπει να μπαίνει (στο άθροισμα του παρονομαστή) συντελεστής (π.χ. από 1 έως 5) ανάλογα με την ηλικία του (ο Κομπιούτερ με βάση τον Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης έχει αυτήν την πληροφορία). Ως γνωστόν οι ηλικιωμένοι έχουν ανάγκη από περισσότερα και ακριβότερα φάρμακα καθώς και από περισσότερες και συχνότερες εξετάσεις.
Κάθε χρόνο σε όσους γιατρούς διαπιστώνεται ότι υπερέβησαν τον μέσο όρο των ιατρών της ίδιας ειδικότητας (καθόσον υπάρχουν ειδικότητες, όπως πχ Ογκολογία που δεν μπορούν να συνταγογραφούν παρά ακριβά φάρμακα) κατά 2 φορές, θα τους επιβάλλεται η ποινή της διακοπής της σύμβασης για 6 μήνες έως 1 χρόνο (ανάλογα με την υπέρβαση), εκτός αν προτιμούν να καταβάλλουν εξ ιδίων τα αντίστοιχα ποσά, με τα οποία επιβάρυναν τον ΕΟΠΥΥ. Για να μη φθάσουν εκεί θα πρέπει ανά μήνα να τους αποστέλλεται σχετική ενημέρωση - προειδοποίηση. Τόσο τα φαρμακεία όσο και τα διαγνωστικά κέντρα μπορούν να είναι ηλεκτρονικώς ενήμερα με τα ονόματα των ιατρών, που διατελούν σε διακοπή συμβάσεως, έτσι ώστε να μην εκτελούν τις συνταγές τους και τις εξετάσεις που παραγγέλλουν.
Με τον τρόπο που περιγράψαμε θα επιτυγχάνεται αυτοσυγκράτηση των ιατρών, που από μόνοι τους θα προτιμούν να επιλέγουν καταρχήν τα φθηνότερα, αλλά αποτελεσματικά φάρμακα και μόνον όταν αυτά αστοχήσουν ή εμφανίσουν ανεπιθύμητες ενέργειες, να καταφεύγουν στα νεώτερα και ακριβότερα.
Κάτι αντίστοιχο θα γίνεται και με τις παρακλινικές εξετάσεις, που παραγγέλλει ο ιατρός.
3. Χορήγηση φαρμάκων με ιατρική συνταγή
Η Ελλάδα είναι μια από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες όπου ο κάθε ασθενής μπορεί να «αυτοθεραπεύεται» ελεύθερα, «ψωνίζοντας» στο φαρμακείο φάρμακα, όπως κάνει και στο super market. Και αυτό εις πείσμα των κειμένων διατάξεων και της αναγραφής στα κουτιά των φαρμάκων της ενδείξεως «Χορηγείται μόνο με ιατρική συνταγή».
Αυτό, εκτός από αντιεπιστημονικό και επικίνδυνο μπορεί να είναι και παράγων σπατάλης. Πολλές φορές καλείται ο ιατρός (και πολλοί υποκύπτουν στην έκκληση) να συνταγογραφήσει εκ των υστέρων τα φάρμακα που ο ασθενής αυθαιρέτως επέλεξε, για να πάρει ο τελευταίος πίσω το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που πλήρωσε στο φαρμακείο.
Προτείνουμε: Σε ό,τι αφορά τα Υποχρεωτικώς Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, που είναι φυσικά και τα περισσότερα, θα πρέπει να ισχύσει ό,τι και με τα ναρκωτικά, τα ηρεμιστικά και τα νεότερα αντιβιοτικά. Δηλαδή συνταγή φυλασσόμενη επί διετία, η οποία επιπλέον θα συνοδεύεται και από αντίγραφο της Απόδειξης Παροχής Υπηρεσιών (για μη συμβεβλημένους ιατρούς) ή από αντίγραφο Αποκόμματος (για συμβεβλημένους ιατρούς). Έτσι, όχι μόνο θα παταχθεί το φαινόμενο της προμήθειας φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή, αλλά και θα συλληφθεί μεγάλο μέρος της ιατρικής φοροδιαφυγής.
4. Έλεγχος επιστημονικής επάρκειας. Ιατρική κάλυψη Επικράτειας
Τα δύο θέματα του εδαφίου αυτού φαίνονται καταρχήν άσχετα, στη συνέχεια όμως θα γίνει φανερό πώς συνδέονται.
Η συχνά επαναλαμβανόμενη ρήση ότι «όλοι οι γιατροί (π.χ. του Ι.Κ.Α. ή του Ε.Σ.Υ.) είναι άριστοι επιστήμονες» εντάσσεται στα πλαίσια της μόνιμης ελληνικής αυταρέσκειας, αλλά δεν μπορεί παρά να χαρακτηρισθεί παρά ως τουλάχιστον αυθαίρετη. Ένα σύστημα που σέβεται τον εαυτό του θα πρέπει να διασφαλίσει το ύψιστο αγαθό της υγείας σε όσους έναντι σημαντικού οικονομικού ανταλλάγματος ασφαλίζει. Και ο μόνος τρόπος να ελεγχθούν οι γνώσεις των συμβεβλημένων ιατρών είναι οι (γραπτές) εξετάσεις, κατά τα πρότυπα του ΑΣΕΠ.
Προτείνεται λοιπόν οι αρχικές συμβάσεις να είναι ορισμένης διάρκειας (3 ως 6 ετών, με τον περισσότερο χρόνο να αντιστοιχεί σ’ αυτούς που έλαβαν πλέον πρόσφατα την ειδικότητα). Στη συνέχεια οι συμβάσεις θα ανανεώνονται για 5 έτη, με την προϋπόθεση επιτυχούς δοκιμασίας στις θεσμοθετημένες εξετάσεις, κ.ο.κ. Στους επιτυγχάνοντες βαθμολογία τουλάχιστον ίση με τα 3/5 της «βάσης», θα παρατείνεται η σύμβαση για 1 έτος, στη διάρκεια του οποίου θα επανεξετάζονται. Αν ο ιατρός λάβει ακόμα μικρότερη βαθμολογία, θα πρέπει να περάσει 3μηνη μετεκπαίδευση και νέες εξετάσεις, προκειμένου να του ανανεωθεί η (διακοπείσα) σύμβαση. Θα υπάρχει όμως και άλλη μία προϋπόθεση για την ανανέωση της σύμβασης:
H έλλειψη ιατρών σε διάφορες περιοχές της χώρας και κατεξοχήν στα νησιά δεν έχει γίνει δυνατόν να αντιμετωπισθεί με οικονομικού τύπου κίνητρα. Η δε μέθοδος των συχνών διακομιδών των ασθενών με ελικόπτερα έχουμε δει πού έχει οδηγήσει. Ένα ασφαλώς αποτελεσματικό μέτρο θα αποτελούσε ακριβώς η ανανέωση των συμβάσεων. Έτσι λοιπόν θα πρέπει, προκειμένου να ανανεωθεί η σύμβαση κάποιου ιατρού, αυτός να υποχρεούται να έχει υπηρετήσει σε Κέντρο Υγείας ή νοσοκομείο, σε κάποια τέτοια περιοχή, για όσο διάστημα το Σύστημα τον χρειασθεί (το πολύ για 6 μήνες στη διάρκεια της πενταετίας).
Η υποχρεωτική απασχόληση του ιατρού σε τέτοιες περιοχές μπορεί να γίνεται και «σπαστά» με αποσπάσεις διαρκείας 1 μηνός τουλάχιστον. Έτσι κανείς ιατρός δεν θα αποκόπτεται από την πελατεία του.
5. Η πλήρης και αποκλειστική απασχόληση
Η εμμονή σε ένα χρεοκοπημένο πρότυπο όπως το σύστημα της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των ιατρών του ΕΣΥ πρέπει να ανήκει εφεξής στη δικαιοδοσία των ψυχιάτρων.
Το σύστημα αυτό δεν παρέχει στους γιατρούς του ΕΣΥ κανένα οικονομικό κίνητρο στο να δείξουν το καλύτερό τους πρόσωπο μέσα στο νοσοκομείο, μιας και δεν έχουν καμιά ελπίδα (τουλάχιστον όσοι δεν διατηρούν παράνομο ιατρείο) να έχουν τον ασθενή τους υποψήφιο πελάτη. Έτσι πολλοί καταφεύγουν στην αναζήτηση «εδώ και τώρα» πρόσθετης αμοιβής υπό την μορφή του γνωστού «φακελακίου», δια του οποίου αυξάνεται και το ποσοστό της παραοικονομίας στο συνολικό εθνικό εισόδημα.
Οι εμμένοντες στο σύστημα αυτό θα έπρεπε να απαντήσουν στα ακόλουθα 2 απλά ερωτήματα:
1) Τι προσέφερε στους ασθενείς και στο δημόσιο σύστημα υγείας η “πλήρης και αποκλειστική” (που δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο) απασχόληση;
2) Γιατί αυτοί που έχουν χρήματα ή ιδιωτική ασφάλιση (αλλά και οι ίδιοι οι εμμένοντες στο σύστημα πολιτικοί), προτιμούν όταν αρρωστήσουν τα ιδιωτικά νοσοκομεία, στα οποία δεν ισχύει η πλήρης και αποκλειστική απασχόληση των γιατρών;
Επειδή θεωρούμε ότι οιοσδήποτε εργαζόμενος θα πρέπει να μπορεί να διαθέτει όπως νομίζει τον ελεύθερο (δηλαδή τον πέραν του ωραρίου του) χρόνο του, θα ήταν λογικό η «αποκλειστική» απασχόληση να αντικατασταθεί με «απασχόληση αυξημένου ωραρίου», ενώ η «πλήρης» (κανονικού ωραρίου) απασχόληση δεν θα πρέπει να είναι εμπόδιο στην κατοχή διευθυντικής θέσης. Η «αποκλειστικότης» (που είναι γνωστό ότι ανέκαθεν παραβιαζόταν ποικιλοτρόπως) πρέπει να καταργηθεί το συντομότερο.
6. Νοσηλευτική κάλυψη
Είναι προφανές ότι η κατ’ ανάγκη χρησιμοποίηση αποκλειστικών νοσοκόμων, ακυρώνει στην πράξη κάθε έννοια «δωρεάν περίθαλψης».
7. Νόμιμη αμοιβή αντί για «φακελάκι»
Όσο είναι λογικό οι καλοί γιατροί να ανταμείβονται με πρόσθετη αμοιβή, άλλο τόσο λογικό είναι η αμοιβή αυτή να φορολογείται (έστω αυτοτελώς) και η όλη διαδικασία να μη θίγει την αξιοπρέπεια του ασθενούς που την πληρώνει και του γιατρού που την εισπράττει. Προτείνω λοιπόν τα εξής:
Α) Αν ο ασθενής επιθυμεί να χειρουργηθεί από ένα συγκεκριμένο γιατρό του νοσοκομείου, να το γνωστοποιεί κατά την εισαγωγή του και να καταβάλλει στο Λογιστήριο του νοσοκομείου την καθορισμένη αμοιβή, το ύψος της οποίας θα εξαρτάται από το βαθμό του επιλεγέντος χειρουργού και τη βαρύτητα της εγχείρησης (ή εν γένει της επέμβασης). Εξυπακούεται ότι αν δεν καταβληθεί η αμοιβή αυτή, τα χειρουργεία θα μοιράζονται στους χειρουργούς της κλινικής και αυτό θα μπορεί εύκολα να ελεγχθεί.
Β) Οι ασθενείς κατά την έξοδο από το νοσοκομείο και εφόσον είναι ικανοποιημένοι από την ποιότητα των υπηρεσιών που του προσφέρθηκαν και την έκβαση της νοσηλείας τους, να μπορούν εθελοντικά να καταβάλλουν κατά την κρίση τους ένα ποσόν, που θα κατανέμεται στους ιατρούς που τον περιέθαλψαν (βοηθό, επιμελητή και διευθυντή της κλινικής).