Μπορεί να γεννηθείς χαζός αλλά δεν επιτρέπεται να πεθάνεις χαζός συνήθιζε να λέει ένας επαγγελματικός μου μέντορας. Φυσικά το ρητό έχει εφαρμογή σε πολλούς τομείς πέρα του εργασιακού στίβου. Όπως στην πολιτική για παράδειγμα.
Μετά λοιπόν από τρία χρόνια ενεργού εμπλοκής με ένα νέο πολιτικό φορέα μπορώ να καταθέσω τέσσερεις (συν μία) διαπιστώσεις για την πολιτική οι οποίες δεν μου ήταν απαραίτητα αυτονόητες όταν εισήλθα σε αυτή:
Πρώτη διαπίστωση: Δεν έχει νόημα η απόλυτη ιδεολογική καθαρότητα για ένα πολιτικό σχηματισμό. Τα στεγανά μειώνουν την έκθεση σε διάλογο, ώσμωση νέων ιδεών και παρουσίαση πρακτικών λύσεων. Ένα ποσοστό συμφωνίας 80-90% επί των βασικών αρχών είναι υπεραρκετό για να ενταχθούν κάτω από μία κομματική ομπρέλα όσοι επιθυμούν ενεργό συμμετοχή. Κάτω από αυτό το πρίσμα είναι σαφές ότι οι διαφορές μεταξύ όμορων κομμάτων στον ιδεολογικό χάρτη έχουν να κάνουν πλέον με πρόσωπα ή παιχνίδια εξουσίας παρά με φρονήματα.
Δεύτερη διαπίστωση: Οι άνθρωποι θα καταφύγουν σε υπερβολές προκειμένου να υπερασπιστούν τις παρελθούσες επιλογές τους. Αν παραδεχθούν ότι αυτό που επί σειρά ετών ακολουθούσαν και πίστευαν είναι απάτη τότε χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους μη δυνάμενοι να διαχειριστούν ψυχολογικά την πραγματικότητα. Η συνήθης αντίδραση είναι ότι μπλοκάρουν τις εισερχόμενες «άβολες πληροφορίες», προτάσσουν κλισέ και άτοπα επιχειρήματα για να αιτιολογήσουν τη στάση τους και δεν υπάρχει πεδίο συνεννόησης. Η προσέγγιση λοιπόν των εχόντων διαφορετική άποψη δεν μπορεί να είναι δηκτική αλλιώς δεν θα μεταπείσεις κανέναν.
Τρίτη διαπίστωση: Το μίσος στην πολιτική είναι ατελέσφορο. Μπορεί ο φανατισμός ή ο πρώιμος ενθουσιασμός να γεννάνε αντιπαλότητες όπου στη θέση του εχθρού τοποθετούνται στοχοποιημένα πρόσωπα της πολιτικής σκηνής, της επιχειρηματικότητας, του συνδικαλισμού ή της διανόησης αλλά μακροπρόθεσμα διαπιστώνει κανείς ότι αυτό δεν είναι παραγωγικό. Η πολιτική αδρανοποίηση ενός «εχθρού» δεν σε οδηγεί στον στόχο σου. Άλλοι θα γαλουχηθούν για να πάρουν τη θέση του και θα καταλήξεις αντί να επιδιώκεις λύσεις να κυνηγάς δαίμονες. Φαντασμένοι, λαμόγια και καιροσκόποι πάντα θα υπάρχουν στις κοινωνίες. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε πράξη στην πολιτική σκηνή είναι να δημιουργήσουμε τέτοιες συνθήκες όπου αυτοί οι άνθρωποι δεν θα βρίσκουν πεδίο δράσης.
Παραδείγματα τέτοιων συνθηκών είναι ο έλεγχος περιουσιακών στοιχείων από ανεξάρτητη αρχή των πολιτικών & θητευσάντων σε δημόσιο αξίωμα, σύγκριση των προεκλογικών εξαγγελιών των κομμάτων έναντι των πραγματοποιηθέντων, διαφάνεια στα κομματικά κονδύλια, επαγγελματική προϋπηρεσία για υποβολή υποψηφιότητας (με πρωτοβουλία των κομμάτων) κ.α.
Τέταρτη διαπίστωση: Ο διχασμός αδρανοποιεί τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες. Χρόνια τώρα η αλλαγή πολιτικής κλίκας εκλαμβάνεται εκατέρωθεν ως «τώρα η σειρά μας να φάμε – διοριστούμε - βγούμε από την αφάνεια». Το «ή εμείς ή οι άλλοι» πρέπει κάποτε να αντικατασταθεί από το «και εμείς και οι άλλοι».
Ένας λόγος για την αυξημένη προσπάθεια επαγγελματικών ομάδων να μεγιστοποιήσουν τα ωφελήματά τους εις βάρος τρίτων είναι ότι κανείς δεν εμπιστεύεται το κράτος ότι θα νομοθετήσει με αμεροληψία, καθώς οι εμπνευστές κάποιων νομοθετημάτων επηρεάζονται ή έχουν άμεσο συντεχνιακό όφελος από την θέσπισή τους.
Παράλληλα, τα ψηφισμένα νομοσχέδια θα κληθούν να τα εφαρμόσουν δημόσιοι λειτουργοί κάθε κομματικής απόχρωσης, οπότε δεν μπορείς να δημιουργείς πολεμικό κλίμα μεταξύ τους.. Οι προαγωγές πρέπει να περνούν μέσα από ένα μηχανισμό αξιολόγησης ώστε να μην δίνουν βήμα σε κομματικές τοποθετήσεις, αναξιοκρατικές επιλογές ή απλά εκδικητικές πρακτικές. Τα ωφελήματα ενός νομοσχέδιου πρέπει να γίνεται εμφανές ότι αφορούν την πλειοψηφία της κοινωνίας και όχι συντεχνιακές ομάδες εις βάρος της ευρύτερης ανάπτυξης.
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να χτίσουμε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο αν η μισή κοινωνία κάθε φορά νιώθει ότι απειλείται από την υλοποίηση του.
Ταξικός διχασμός ή επαγγελματική απομόνωση είναι στενόμυαλες έννοιες που αγνοούν την σύγχρονη κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα.
Σαφώς και υπάρχουν συμπολίτες μας που βρίσκουν στέγη κάτω από κομματικές παρατάξεις με ακραία συνθηματολογία όχι συγκυριακά αλλά γιατί εκ πεποιθήσεως εχθρεύονται άλλες τάξεις, φατρίες, επαγγελματικές ή κοινωνικές ομάδες, φυλές κ.ο.κ.
Για αυτούς δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να τους πείσεις, ούτε και χρειάζεται. Το πραγματικό τους ποσοστό δεν ξεπερνάει το 10%. Είναι αντικείμενο κοινωνικής μελέτης και δεν (πρέπει να) επηρεάζει η ύπαρξή τους την χάραξη πολιτικής ενός σύγχρονου κράτους.
Η πέμπτη διαπίστωση δεν διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας αλλά δεν μπορεί παρά να αποτελέσει τον επίλογο: «δεν μπορείς να διδάξεις ένα γέρικο σκυλί καινούρια κόλπα».
Όπως με τον πλέον εμφατικό τρόπο διαπιστώθηκε τα χρόνια της κρίσης, την λύση δεν μπορεί να την αναζητήσει κανείς στους παραδοσιακούς κομματικούς σχηματισμούς ή πρόσωπα καθώς οι ίδιοι αποτελούν μέρος του προβλήματος.
Ο μόνος πρακτικός δρόμος για να υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις λοιπόν είναι τα κόμματα της λογικής που στελεχώνονται από ανθρώπους της παραγωγικής οικονομίας να εντάξουν στο πλάνο τους στοιχεία και να επικοινωνήσουν το πώς οι προτάσεις τους θα ωφελήσουν όλους τους εργαζόμενους, ιδιωτικούς υπαλλήλους, δημόσιους υπαλλήλους, ελευθέρους επαγγελματίες, επιχειρήσεις. Πως θα αναπτυχθεί δίκαιο κοινωνικό κράτος που θα ωφελήσει όλους και πως θα υπάρξει ένα βιώσιμο συνταξιοδοτικό με μετρήσιμα στοιχεία.
Οτιδήποτε λιγότερο δεν θα πρέπει να είναι αποδεκτό από τον ψηφοφόρο.
Ηλίας Κώνστας
Msc Engineering Management
Μέλος Πολιτικού Συμβουλίου του κόμματος «Δημιουργία, Ξανά!»
www.facebook.com/KonstasEuroelections
Πρώτη δημοσίευση στο www.politicaldoubts.com στις 28/6/2015