GR
EN 
Στη Νοτιοανατολική Ευρώπη υπάρχει μία χώρα που ανακάλυψε τη Δημοκρατία. Στις μέρες μας το πολίτευμά της είναι η προεδρευομένη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ο πρόεδρός της, απαλλαγμένος από κυβερνητικές ευθύνες έχει το ρόλο του ρυθμιστή του πολιτεύματος και τοποτηρητή των δημοκρατικών θεσμών.
Θα περίμενε λοιπόν κανείς ότι τουλάχιστον το θέμα της εκλογής του, να μην αποτελεί αφορμή για παρέκκλιση από το πνεύμα των θεσμών του εν λόγω πολιτεύματος. Και όμως…
Μία φορά (το 1990) η εκλογή του προέδρου της δημοκρατίας έγινε αιτία να διαλυθεί μία βουλή που είχε δώσει «ψήφο εμπιστοσύνης» στην τότε («οικουμενική» πλην ΚΚΕ) κυβέρνηση. Άλλη μία φορά (το 2009) η τότε αξιωματική αντιπολίτευση (ΠΑΣΟΚ) είχε προκαλέσει την πρόωρη παραίτηση της τότε κυβέρνησης (ΝΔ) και προσφυγή στις κάλπες μόνο με την απειλή ότι δεν θα ψηφίσει ΚΑΝΕΝΑ ΑΤΟΜΟ για πρόεδρο της δημοκρατίας. Τώρα γίνεται το ίδιο με την τωρινή αξιωματική αντιπολίτευση (του ΣΥΡΙΖΑ). Η σημερινή κυβέρνηση ανθίσταται και δεν παραιτείται. Όλοι όμως γνωρίζουμε ότι η χώρα βρίσκεται σε ασάφεια ως προς το μέλλον της βουλής και της κυβέρνησης και σε παρατεινόμενη προεκλογική περίοδο, ενώ η κυβέρνηση έχει την εμπιστοσύνη της βουλής.
Το επιχείρημα που χρησιμοποιεί η εκάστοτε αξιωματική αντιπολίτευση είναι ότι «δεν θέλει να καταστραφεί η χώρα» από μία «κακή» κυβέρνηση. Αλλά κάθε αντιπολίτευση θεωρεί (εξ ορισμού) κακή την κυβέρνηση. Τα περί «καταστροφής» είναι απλώς η δική της εκτίμηση. Είναι θέμα ποσοτικό (του πόσο «κακή» είναι η κυβέρνηση), που δεν μπορεί να μετατρέπεται σε ποιοτικό. Η μόνη λογική εξήγηση για τη στάση της είναι ότι «βρίσκει και τα κάνει». Εκμεταλλεύεται απλώς μια (ευνοϊκή για αυτήν) συγκυρία.
Από την άλλη μεριά, το καθήκον των βουλευτών θα υπέθετε κανείς ότι θα έπρεπε να είναι αποκλειστικά η ψήφος σε ένα άτομο, που θα διέθετε τα χαρακτηριστικά να γίνει καλός πρόεδρος δημοκρατίας. Και μόνο. Έλα όμως που μόνο έτσι δεν το αντιλαμβάνονται: Η ψήφος για πρόεδρο έχει (σιωπηρά ή φανερά) μετατραπεί σε ψήφο για παραμονή της κυβέρνησης στην εξουσία.
Και τώρα αρχίζουν τα «παρατράγουδα». Κάποια δημοσιεύματα αναφέρουν ότι κάποιοι βουλευτές «θα δωροδοκηθούν» για να ψηφίσουν πρόεδρο, δηλαδή για να κάνουν το συνταγματικό τους καθήκον. Ο ΣΥΡΙΖΑ «πιάνει το υπονοούμενο» και αρχίζει να κατηγορεί την κυβέρνηση ότι έχει επιδοθεί σε «εξαγορά ψήφων και …συνειδήσεων». Η κυβέρνηση (ευλόγως) κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ για συκοφαντία και ανευθυνότητα. Οι βουλευτές που ανεξαρτητοποιήθηκαν ή ακόμα και διαγράφηκαν από τα κόμματά τους αισθάνονται ότι θα κατηγορηθούν ως «εξωνημένοι» και «πουλημένοι» αν ψηφίσουν πρόεδρο. «Μια ωραία ατμόσφαιρα»…
Και όλα αυτά, ενώ όλοι οι εμπλεκόμενοι «κόπτονται» ότι μεριμνούν για τη δημοκρατία και τους θεσμούς της.
Όλο αυτό το «παιχνιδάκι» με τους θεσμούς και ιδιαίτερα με αυτόν του προέδρου δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της νοσηρής και ασεβούς προς τους θεσμούς νοοτροπίας των πολιτικών μας. Είναι και αποτέλεσμα εγγενών ελαττωμάτων του ισχύοντος Συντάγματος. Του οποίου όμως την πρόταση για αναθεώρηση ΠΡΙΝ διαλυθεί η παρούσα βουλή, ουδείς συζητάει σοβαρά.
Ας το συζητήσουμε σοβαρά, τουλάχιστον εμείς:
Το «πνεύμα» του Συντάγματος υιοθετεί την έννοια του Προέδρου Δημοκρατίας «κοινής αποδοχής». Για το λόγο αυτό, θέλει «αυξημένη πλειοψηφία» από την Βουλή που τον εκλέγει: Τα 2/3 του συνόλου (δηλαδή 200 ψήφους) για τις δύο πρώτες ψηφοφορίες και τα 3/5 (180) στην τρίτη και τελευταία. Αν δεν υπάρχουν οι 180 ψήφοι, η βουλή διαλύεται.
Στην επόμενη όμως βουλή, αρκεί η απόλυτη πλειοψηφία (δηλαδή 151 ψήφοι) για να εκλεγεί πρόεδρος, δηλαδή όσοι ψήφοι χρειάζονται για την ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση.
Βλέπουμε ήδη τις αντιφάσεις: Από τη μια ο πρόεδρος δεν κυβερνάει, συνεπώς θα χρειαζόταν μικρότερη «συναίνεση» από ό,τι η ίδια η κυβέρνηση, ακόμα και σχετική πλειοψηφία. Από την άλλη απαιτείται αυξημένη. Η απαίτηση όμως αυτή εξαφανίζεται στην επόμενη βουλή, που έχει προκύψει από τις πρόωρες εκλογές. Συνεπώς, είναι νοητό και τελικά αποδεκτό να υπάρξει πρόεδρος με μόνο 151 ψήφους. Δηλαδή, θεωρητικά υπάρχει το ενδεχόμενο να ψηφισθεί μόνο από ένα κόμμα. Αυτό που θα έχει επιτύχει «αυτοδυναμία» (ένας Θεός ξέρει με ποιον εκλογικό νόμο…)
Ωστόσο, το ίδιο το Σύνταγμα ορίζει τη θητεία της βουλής στα 4 χρόνια, εφόσον έχει την «δεδηλωμένη». Είτε δηλαδή έχει πάρει τις 151 ψήφους «εμπιστοσύνης», ή δεν έχει καταψηφισθεί από τη σχετική πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών (Πρόταση Δυσπιστίας). Γιατί να πρέπει να διαλύεται πρόωρα λόγω μη εκλογής ενός προσώπου που δεν κυβερνά;
Η πρώτη λύση στο συνταγματικό αυτό «παράδοξο», που μας έρχεται στο μυαλό είναι η εξής:
- Πρώτη ψηφοφορία: Απαιτούνται 200 βουλευτές
- Δεύτερη ψηφοφορία: Απαιτούνται 180 βουλευτές (τι νόημα έχει μια δεύτερη ψηφοφορία ακριβώς ίδια με την πρώτη;)
- Τρίτη ψηφοφορία: Απαιτούνται 151 βουλευτές
- Τέταρτη ψηφοφορία: Απαιτείται σχετική πλειοψηφία (του συνόλου)
Στην εντελώς απίθανη περίπτωση να μην εκλεγεί πρόεδρος ούτε μετά από αυτό, υπάρχουν διάφορες άλλες λύσεις: Είτε εκλογή του με καθολική ψηφοφορία (Σωτηρέλης), είτε παράταση της θητείας του ήδη υπηρετούντος προέδρου για ακόμη ένα χρόνο (Διαμαντόπουλος), είτε άλλες λύσεις που δεν γνωρίζω.
Για να έχουμε όμως στοιχειωδώς αντιπροσωπευτική βουλή, θα έπρεπε να έχουμε ένα αναλογικότερο (ή απλώς …λογικότερο) σύστημα εκλογής βουλευτών και όχι αυτό του κ. Παυλόπουλο με το «θρασύτατο» bonus των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα. Παραταύτα, ούτε αλλαγή του εκλογικού νόμου συζητιέται, παρά την «ομόθυμη» διάθεση όλων για κάτι τέτοιο.
Όλα λοιπόν τα παραπάνω, αφορούν τη δική μας λογική, τη δική μας «καθαρή σκέψη» και το …μέλλον. Προς το παρόν, θα υποστούμε τον εκβιασμό και τους υπαινιγμούς του ΣΥΡΙΖΑ και των συνοδοιπόρων του και μια περίοδο γελοιοποίησης των θεσμών και της δημοκρατίας με πολλαπλό εθνικό και οικονομικό κόστος.
Θα είναι όμως η τελευταία φορά;
(Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό περιοδικό politicaldoubts.com)
Εικόνα: Γράφημα για τη σύνθεση της Βουλής από ethnos.gr
