To μέλλον του σχολείου είναι...τα ιδιαίτερα μαθήματα.

Σήμερα είχα μια ενδιαφέρουσα επαγγελματική πρόταση. Πιο συγκεκριμένα μου ζήτησε μια οικογένεια ελληνοαμερικανών να αναλάβω να κάνω ιδιαίτερα μαθήματα στα παιδιά τους τα οποία, ενώ ζουν στην Ελλάδα, είναι γραμμένα και φοιτούν μέσω ίντερνετ σε e-σχολείο των Η.Π.Α
Το e-schooling είναι πολύ διαδεδομένο στις ΗΠΑ και πολλές οικογένειες επιλέγουν να κρατούν τα παιδιά σπίτι και να παρακολουθούν μαθήματα μέσω υπολογιστή με τη βοήθεια κάποιου γονιού ή δασκάλου της επιλογής τους.
Έτσι λοιπόν, την ώρα που το ελληνόπουλο αναγκάζεται να σπαταλήσει τη μισή του μέρα σε ένα σχολείο εκπαιδευτικό απολίθωμα του παρελθόντος, μόνο και μόνο για να καταλήξει να μαθαίνει από το φροντιστήριο και τα ιδιαίτερα μαθήματα το απόγευμα, την ώρα που όλοι θεωρούν την παραπαιδεία πηγή της εκπαιδευτικής κακοδαιμονίας, στις Η.Π.Α τα ιδιαίτερα μαθήματα στο σπίτι έχουν καταστεί επίσημη παιδεία.
Τελικά μήπως πολλές φορές το μέλλον διαδραματίζεται δίπλα μας και δεν το βλέπουμε; Mήπως κάποιο μελλοντικό καλοκαίρι τα σχολεία όπως τα ξέρουμε, αντί να κλείσουν για διακοπές θα κλείσουν για πάντα;

Eλίνα, πολύ πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα. Σίγουρα όμως θα μπορούσε να ξεκινήσει σαν θεσμός , για παιδιά με ειδικές ανάγκες, που ταλαιπωρούνται καθημερινά σε ειδικά σχολεία , που μόνο σχολεία δε θυμίζουν, με προσωπικό πρόθυμο μεν , με ελλείψεις δε.

Ελπίζω να μην είναι έτσι τα πράγματα. Πώς θα γίνουν τα παιδιά μας κοινωνικώς ευπροσάρμοστοι άνθρωποι με έστω τις στοιχειώδεις δεξιότητες συναναστροφής από τη στιγμή που θα επιμορφώνονται εσώκλειστα. Άλλωστε το σχολείο δεν είναι μια ξερή πηγή γνώσεων. Ακόμα και στις περιπτώσεις που αναφέρει ο Χρήστος, νομίζω ότι κάτι τέτοιο θα ήταν λάθος. Δεν υποτίθεται ότι θα πρέπει να βοηθήσουμε τα παιδιά με κινητικές δυσκολίες να βγουν έξω αντί να μένουν μέσα; Ελίνα, αν είναι έτσι το μέλλον καήκαμε :)

Συφωνώ απόλυτα με τον Nick.

Ακούσαμε πολλές φορές ότι "Στην Ελλάδα δεν έχουμε κουλτούρα συνεργασιών".
Αυτό προέρχεται καθαρά απο το ελλειπές εκπαιδευτικό μας σύστημα. Προσωπικά η πρώτη φορά που συνεργάστηκα με κάποιον για σοβαρό project ήταν στην πτυχιακή μου. Πολύ αργά θα έλεγα.
Κανείς δεν μας έμαθε να συνεργαζόμαστε και να συνυπάρχουμε με τον διπλανό μας. Το "μότο" της εκπαίδευσης (και της κοινωνίας γενικότερα...) είναι "Να είσαι ο καλύτερος, ο πρώτος , ο σημαιοφόρος, αυτός που ξεχωρίζει"...
Αναγνωρίζω ακόμη και στον εαυτό μου "δυσκολίες" στις συνεργασίες και αυτό δεν νομίζω πως είναι θετικό.

Έτσι μια παιδεία η οποία δεν έχει συλλογικές διαδικασίες είναι προορισμένη να βγάζει ανθρώπους αδιάλλακτους και "δυσκίνητους".
Επίσης θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας πως ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες τα παιδιά μαθαίνουν πολύ περισσότερα από την κοινωνική συναναστροφή ΜΕ ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΟΥΣ τους μέσα από τους παιδικούς σταθμούς από ότι θα μάθαιναν κάνοντας "ιδιαίτερα" με μια νηπιαγωγό.

Για την "καταπολέμηση" της παραπαιδείας θα πρέπει να αφαιρεθεί η τόσο μεγάλη ανταγωνιστικότητα στα σχολεία. Να πάψουμε να λέμε ότι "Αυτός είναι μαθητής του 20, ο άλλος του 19,9 ο τρίτος του 19,8..." όλοι αυτοί είναι καλοί μαθητές. Δεν έχουν σημασία τα δέκατα. Σκεφτείτε πως στο εξωτερικό βαθμολογούν με Α,B,C,D,E. Ευρείες κλίμακες που μειώνουν την αίσθηση του ανταγωνισμού...

Πιστεύω πως υπάρχουν και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα όσον αφορά την διαδικτυακή μάθηση. Συμφωνώ για παράδειγμα ως προς τη χρήση της για την περίπτωση που αναφέρει ο Χρήστος και όχι μόνο. Θεωρώ όμως και την άποψη του Μιχάλη σωστή γιατί τίποτα δεν μπορεί ν'αντικαταστήσει την προσωπική επαφή. Ίσως δεν θα'πρεπε ν'αποκλείουμε τίποτα τελικά..

Στο e-σχολείο η κοινωνικοποίηση, απ'όσο είδα, γίνεται μέσω ενός φόρουμ στο οποίο ο μαθητής υποχρεούται(!) να συμμετέχει και να κάνει τσατ με τους συμμαθητές του. Φοιτούν παιδιά από διάφορες γωνιές των Η.Π.Α ή του εξωτερικού και ανταλλάσσουν πληροφορίες για τις ζωές τους. Όλοι αυτοί οι e-συμμαθητές είναι εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις με τελείως διαφορετικό κοινωνικό-οικογενειακό υπόβαθρο και αυτό σίγουρα είναι σοκαριστικό για εμάς, πχ να διαβάζεις ότι η 13χρονη συμμαθήτρια έχει ήδη ένα παιδί, ωστόσο τα παιδιά συνηθίζουν να μην "μετρούν" τον κόσμο με μονάδα μέτρησης τον εαυτό τους και να είναι ανοιχτά στο διαφορετικό.
Το απίστευτο είναι ότι, ήδη, έχουν ξεκινήσει πειραματικά στην Ελλάδα από το ΥΠΕΠΘ και ομάδες δασκάλων προσπάθειες για ανάπτυξη ηλεκτρονικού σχολείου που ίσως θα ήταν μια λύση για μείωση κόστους της εκπαίδευσης σε περιοχές με μικρό αριθμό μαθητών όπως τα νησιά.
Αν σκεφτούμε και πόσοι φοιτητές, νέοι και μεγαλύτεροι, παρακολουθούν πανεπιστημιακά προγράμματα e-learning ίσως να μην είναι πολύ μακρινό σενάριο η μεταφορά της σχολικής τάξης στα σπίτια των παιδιών.

Ελίνα, σίγουρα είναι κι αυτό μια μορφή κοινωνικοποίησης, αλλά στην ουσία η κοινωνικοποίηση του σχολίου είναι είναι οι παρέες, οι καβγάδες, το φλέρτ και οι φιλίες. Εκεί μαθαίνεις να διαχειρίζεσαι το μπουνίδι από το μεγαλύτερο παιδί, την ήττα στο παιχνίδι, την τυχαία επαφή με τον κρυφό σου "έρωτα" που σου κόβει τα πόδια... Αυτά δε γίνονται on-line όσο chat και να κάνεις

Ωραία τα λέμε εμείς, αλλά αυτή τη στιγμή η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θεωρεί τον υπολογιστή εργαλείο του σατανά, το φέισμπουκ κακό χωροφύλακα που θα τους φτιάξει "φάκελο", δε γνωρίζουν καν τι σημαίνει web 2.0 και η ζωή προχωράει όμορφα και ωραία.
Θα χρειαστεί τουλάχιστον μια εικοσαετία για να πλησιάσουμε τη διδακτική που εφαρμόζεται σήμερα στην Ευρώπη και διατηρώ επιφυλάξεις ότι θα γίνει καν.
Για την Αμερική δεν τολμώ να το συζητήσω.
Η ιδέα του PTA, δηλαδή κοινή συνεδρίαση γονιών και εκπαιδευτικών εδώ αποτελεί εφιαλτικό σενάριο.

Θεωρώ και εγώ ότι η αντικατάσταση του σχολείου όπως το γνωρίζουμε σήμερα από ένα είδος e-school ΔΕΝ θα ήταν κάτι που θα αναβάθμιζε την ελληνική παιδεία. Τα παιδιά πρέπει απο νωρίς όχι μόνο να εντάσσονται σε σύνολα συνομιλήκων τους και να αναπτύσσουν ένστικτα συνεργασίας, αλλά επιπλέον πρέπει και να έρχονται συνεχώς σε τριβή μεταξύ τους με σκοπό να προσαρμοστούν όσον το δυνατόν πιο γρήγορα στο γεγονός ότι η ζωή στις ανθρώπινες κοινωνίες είναι ένα συνεχές solving problem μεταξύ των ανθρωπίνων σχέσεων !

Κάτι που θα αναβάθμιζε την παιδεία σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα ήταν σίγουρα η ανάπτυξη εφαρμογών e-school μέσα στο υπάρχον και ως έχει σχολείο. Για παράδειγμα, αντικατάσταση πολλών βιβλίων των οποίων η ύλη κάθε χρόνο τα τελευταία 10 χρόνια αλλάζει ακαταπαυστα (κακώς) και εξ ορισμού το μισό περιεχόμενο των βιβλίων δεν διδάσκεται, από ηλεκτρονικά βιβλία που θα βρίσκονται ανα πάσα στιγμή σε σχολείο και σπίτι.

Εκεί που κατά τη γνώμη μου το e-school θα είχε καλές προοπτικές εφαρμογής και αναβάθμισης θα ήταν στα πανεπιστήμια ! Στα πανεπιστήμια η ποσότητα τουλάχιστον των μισών live μαθημάτων που παραδίδονται στο χ πανεπιστημιακό μάθημα είναι άχρηστη (προβολή διαφανειών που είναι αντίγραφα των βιβλίων ή ασκήσεων που και πάλι είναι αντίγραφα του αντίστοιχου βιβλίου). Εκεί, οι χ ώρες ανα πανεπιστημιακό μάθημα (όπου χ>4) εβδομαδιαίων live μαθήματων θα μπορούσαν να αντικατασταθούν απο μία σειρά 5-6 διαλέξεων μία για κάθε πεδίο του μαθήματος και καθόλη τη διάρκεια του εξαμήνου και από κει και πέρα οι φοίτηση θα αποτελούταν απο ομαδικές και ατομικές σειρές διαδικτυακών ασκήσεων, εργασιών, βιβλίων, σημειώσεων, πέραν των ενδεχόμενων εργαστηρίων και της τελικής εξέτασης.

Το εκπαιδευτικό μοντέλο που κυριάρχησε τον 20αιώνα είναι το μοντέλο της "ψητής γαλοπούλας". Η κοινωνία τοποθετούσε τα παιδιά στο φούρνο της τυπικής εκπαίδευσης για 12 χρόνια, τα μαγείρευε μέχρι να είναι έτοιμα για σερβίρισμα στους εργοδότες και τους κατόχους των μέσων παραγωγής της βιομηχανικής εποχής που ζητούσαν ομοιογενές εργατικό δυναμικό και αγόραζαν χρόνο και όχι αποτέλεσμα.
Καθώς οι οικονομίες απαιτούν όλο και περισσότερο ευελιξία, κινητικότητα, εξατομίκευση, εξειδίκευση, αμοιβή βάσει έργου και όχι βάσει χρόνου, είναι φυσικό να μετακινούμαστε σε πιο ευέλικτες και εξατομικευμένες μορφές εκπαίδευσης και μάθησης. Ήδη παρατηρούμε γύρω μας την απαξίωση των τίτλων σπουδών και την άνοδο της άτυπης, αυτοκατευθυνόμενης μάθησης. Το σχολείο της βιομηχανικής εποχής, της ομοιογενούς μαζικής εκπαίδευσης αδυνατεί όλο και περισσότερο να προετοιμάσει τους μαθητές του για την οικονομία εντάσεως ιδεών και εξατομικευμένης εργασίας της μετανεοτερικότητας, με αποτέλεσμα αυτοί να επιζητούν να καλύψουν τα κενά του μέσα από εξωσχολικές μορφές εκπαίδευσης. Αυτό ίσως οδηγήσει στην αντικατάσταση του σχολείου, όπως το γνωρίζουμε από πιο εξατομικευμένες μορφές εκπαίδευσης όπως η κατ'οίκον εκπαίδευση και η εκπαίδευση μέσω διαδικτύου.
Προς αυτή την κατεύθυνση πιέζουν και οι ανάγκες για μείωση του κόστους της εκπαίδευσης (προσωπικό εγκαταστάσεις κλπ)

Όσο για την κοινωνικοποίηση των παιδιών υπάρχει και η άποψη ότι το σχολείο είναι σαν να ξεκινάς τη ζωή σου καταδικασμένος σε 12ετή φυλάκιση στην οποία μόνο κακές συνήθειες αποκτάς, όπως ο ανταγωνισμός, η επιθετικότητα και διάφορα άλλα συμπλέγματα. Ότι πρόκειται για μια μηχανή του κιμά που βάζεις αγγελούδια και βγαίνουν ανθρωπάκια, ένα σταθμό μετάδοσης νοσημάτων συμπεριφοράς.

Νομίζω Ελίνα μου οτι υπερβάλλεις λίγο στην τελευταία σου παράγραφο. Δεν είναι δα τα σχολεία αναμορφωτήρια...συμφωνώ oτι υπάρχουν παρεκκλίνουσες συμπεριφορές στις οποίες τα παιδιά εκτίθενται αλλά στο κάτω-κάτω, αν δεν μάθουν να αντιμετωπίζουν τέτοιες συμπεριφορές από μικρά, πως θα τις αντιμετωπίσουν αργότερα στην κοινωνία?? Και πίστεψέ με, σαν μητέρα παιδιού που τώρα πάει νηπιαγωγείο, έχω άποψη για το θέμα γιατί μιλάω και με άλλες μαμάδες και ξέρω τι γίνεται. Εγώ κι ο πατέρας του προσπαθούμε να ήμαστε δίπλα στο παιδί και να το καθοδηγούμε ώστε να μπορεί να χειριστεί όσο το δυνατόν καλύτερα τέτοιες καταστάσεις. Απ'την άλλη, όπως είχα πει και πριν, η ηλεκτρονική εκπαίδευση θεωρώ οτι ως ένα σημείο είναι αναπόφευκτη δεδομένης της ανάπτυξης και μετάδοσης της τεχνολογίας.
Υ.Γ. "ψητή γαλοπούλα". κλαίω ;) ;) :)

Λένα δεν συμμερίζομαι την άποψη, απλά την αναφέρω. Προβληματίζομαι διότι η κατάσταση στα σχολεία με όλα τα κοινωνικά προβλήματα γίνεται όλο και πιο δύσκολη ώστε να καταφέρουν να τη διαχειριστούν οι μαθητές και να τη μετουσιώσουν σε θετικές κοινωνικές στάσεις. Εξ ου και τα προβλήματα με αναρχισμό, φασισμό, βία κλπ
Από την άλλη, όπως λες, τη δουλειά την κάνει το σπίτι κυρίως, αυτό αναλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης της κοινωνικοποίησης του παιδιού, τότε γιατί να απορρίπτουμε σχολικά μοντέλα που βασίζονται ακριβώς σε αυτό, όπως το home schooling;
Έρευνες στις Η.Π.Α έχουν δείξει ότι τα παιδιά που διδάσκονταν στο σπίτι είχαν πιο θετικές στάσεις και γίνονταν πιο υπεύθυνα διότι βρίσκονταν περισσότεροι ώρα με μεγάλους και είχαν χρόνο για κοινωνικές δραστηριότητες εκτός σπιτιού.
Ας σκεφτούμε όμως και τί είδους κοινωνικοποίηση θα χρειαστεί να έχουν αυτά τα παιδιά ως ενήλικες. Προφανώς θα εργάζονται μπροστά σε έναν υπολογιστή και θα κάνουν τα πάντα μέσα από αυτόν πάλι, μέσα σε οικονομίες δικτύων και απομακρυσμένων συνεργασιών. Άρα, ίσως τελικά το e-learning να τα προετοιμάζει καλύτερα για ένα τέτοιο μέλλον. Μπορεί να μας σοκάρει αλλά το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω.
Προβληματισμούς εκφράζω ως εκπαιδευτικός, δεν σημαίνει ότι συμφωνώ πως πρέπει να γίνει έτσι.

oignon έγραψε: ...
Ας σκεφτούμε όμως και τί είδους κοινωνικοποίηση θα χρειαστεί να έχουν αυτά τα παιδιά ως ενήλικες. Προφανώς θα εργάζονται μπροστά σε έναν υπολογιστή και θα κάνουν τα πάντα μέσα από αυτόν πάλι, μέσα σε οικονομίες δικτύων και απομακρυσμένων συνεργασιών. Άρα, ίσως τελικά το e-learning να τα προετοιμάζει καλύτερα για ένα τέτοιο μέλλον. Μπορεί να μας σοκάρει αλλά το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω.
Προβληματισμούς εκφράζω ως εκπαιδευτικός, δεν σημαίνει ότι συμφωνώ πως πρέπει να γίνει έτσι.

Πολύ σοβαρό αυτό το επιχείρημα Ελίνα. Είναι κάτι που δεν το είχα σκεφτεί ποτέ. Ίσως τελικά να πρέπει να βρούμε τη χρυσή τομή (αν υπάρχει κάτι τέτοιο!)

Πραγματικά μπορεί να μας φαίνεται πολύ ακραίο, αλλά δε νομίζω ότι απέχει πολύ από την πραγματικότητα. η εποχή μας τρέχει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες πλέον. Εκτός της χώρας μας βέβαια.

Προχωρώντας στους διαδρόμους ενός αεροδρομίου πριν δυο χρόνια το μάτι μου "κόλλησε" σε μια αφίσα της ΗSBC που έλεγε ότι η συγκεκριμένη τράπεζα κατάφερε να εξοικονομήσει εκατομμύρια δολάρια για την κυβέρνηση των Η.Π.Α μέσω ενός προγράμματος εκπαίδευσης με το οποίο Ινδοί καθηγητές δίδαξαν σε Αμερικανούς μαθητές μέσω Ιντερνετ. Θυμήθηκα κάτι που είχα διαβάσει: Αν η δουλειά σου μπορεί να γίνει φτηνότερα ή και καλύτερα από κάποιον άνθρωπο στην άλλη άκρη του πλανήτη, καιρός να αλλάξεις δουλειά ή να αλλάξεις τον τρόπο που κάνεις τη δουλειά σου.
Συνειδητοποιούμε άραγε ότι υπάρχει διαθέσιμη όλη η τεχνολογία για τις εκπαιδευτικές καινοτομίες που συζητάμε και πόσο αναχρονιστικό φαντάζει το σχολείο ως θεσμός πλέον; Από τη στιγμή που τα παιδιά της διπλανής μου πόρτας είναι μαθητές σχολείου του Τέξας και κάποιοι από εμάς είναι φοιτητές αγγλικού πανεπιστημίου ενώ ζουν στην Αθήνα, ίσως τελικά το μέλλον να είναι ήδη εδώ.
Κι όμως εμείς αγωνιούμε για διορισμούς και μεταθέσεις καθηγητών, απουσιολόγια και σημαιοφόρους και προσευχές πριν το μάθημα. Παιδιά στερούνται ώρες μαθημάτων επειδή είχαν την ατυχία να γεννηθούν σε κάποιο απομακρυσμένο ελληνικό χωριό και εκπαιδευτικοί νομίζουν ότι η δουλειά τους είναι να κάνουν τον παιδονόμο στην τάξη, αντί να σχεδιάζουν και να παράγουν εκπαιδευτικό υλικό, γονείς διαμαρτύρονται γιατί τα παιδιά "παίζουν όλη την ώρα στο κομπιούτερ" και κανείς δεν σκέφτεται να φτιάξει σχολικά εγχειρίδια με τη μορφή διαδραστικού παιχνιδιού.
Όμως τα παιδιά μας θα κληθούν να ζήσουν και να λειτουργήσουν σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία και όχι σε μια γειτονιά με ομοεθνείς, σχολείο, δάσκαλο, παπά και εκκλησία.
Όσο για το ομαδικό πνεύμα, επειδή τυχαίνει να έχω μελετήσει ενδελεχώς την ομαδική μάθηση, πράγματι το αδύναμο σημείο του εκπαιδευτικού μας συστήματος είναι ο ανταγωνισμός που ενσταλάζει στα παιδικά μυαλουδάκια, αυτό το "να είσαι ο πρώτος, ο σημαιοφόρος, ο απουσιολόγος κλπ" και που καλλιεργείται τόσο στο σχολείο, όσο και στην οικογένεια και οδηγεί μικρά παιδιά να λένε ότι δεν θέλουν να δουλέψουν με το συμμαθητή τους γιατί "αυτός κυρία δεν είναι καλός μαθητής, δεν τα ξέρει" και να κρύβουν το τετράδιο με το χεράκι τους μη δει ο διπλανός τί γράφουν. Ποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ωστόσο ότι το ομαδικό πνεύμα δεν υπάρχει και δεν αναπτύσσεται και στις διαδικτυακές αποκεντρωμένες ομάδες εργασίας. Ακόμη και εμείς που γράφουμε εδώ και συμμετέχουμε εθελοντικά σε κάποιες εργασίες για τη ΔΗΞΑ τέτοιες ομάδες είμαστε. Αν το σκεφτούμε λίγο καλύτερα, η συνεργασία κάλλιστα μπορεί να μαθευτεί και μέσω διαδικτύου.