GR
EN 
Επιτρέψτε μου να σας εκθέσω μερικούς όρους επιδημιολογίας … δυστυχώς επίκαιρους, αλλά (επίσης δυστυχώς) άγνωστους στους περισσότερους, που όμως επιμένουν να κάνουν «αναλύσεις» και να παίρνουν «κατηγορηματικές» θέσεις:
Θνητότητα (case fatality - CF) (μιας ασθένειας, μιας παθολογικής κατάστασης, μιας εγχείρησης κλπ): Το ποσοστό των θνησκόντων από τη συγκεκριμένη ασθένεια, κατάσταση κλπ επί του συνόλου όσων την έχουν ή έχουν μολυνθεί από το λοιμογόνο παράγοντα (εξάγεται με στατιστική επεξεργασία).
Επίπτωση (incidence - Inc): To ποσοστό όσων προσβάλλονται από τη συγκεκριμένη ασθένεια ή έχουν απλώς μολυνθεί (Inf) μέσα σε (συνήθως) 1 χρόνο (ετήσια επίπτωση) ή ένα άλλο συγκεκριμένο αλλά εκτεταμένο χρονικό διάστημα.
Επιπολασμός (prevalence - Prev): Το ποσοστό που πάσχει από τη συγκεκριμένη ασθένεια (ή είναι "φορέας" της) έναντι του συνολικού πληθυσμού σε μια συγκεκριμένη περιοχή και σε μια συγκεκριμένη στιγμή ή (βραχεία) χρονική περίοδο.
Όπως και στην «επίπτωση» το ποσοστό εκφράζεται συνήθως ανά 10.000, ή ανά 100.000 ή ανά εκατομμύριο κατοίκους.
Θνησιμότητα (mortality - MR): Το ποσοστό (επί του συνολικού πληθυσμού TP) όσων πεθαίνουν από τη συγκεκριμένη ασθένεια (D) μέσα σε ένα χρόνο ή μέσα σε ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα. Ισούται με το γινόμενο (Θνητότητα) Χ (Επίπτωση), υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι η «επίπτωση» αναφέρεται στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Αυτό αποδεικνύεται πολύ εύκολα ως εξής:
Αν με ΤP συμβολίσουμε το συνολικό πληθυσμό μιας χώρας ή μιας υπό μελέτη περιοχής, θα έχουμε:
(Θνητότητα)Χ(Επίπτωση) = CF•Inc = D/Inf • Inf/TP = D/TP = Θνησιμότητα
Στην περίπτωση της COVID-19 παρατηρούμε το εξής φαινόμενο: Ενώ γνωρίζουμε αρκετά καλά τη θνησιμότητα (τουλάχιστον σε ό,τι αφορά θανάτους σε νοσοκομεία), δεν γνωρίζουμε ούτε την πραγματική επίπτωση ούτε τη θνητότητα, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν γνωρίζουμε το συνολικό αριθμό (Inf) όσων έχουν μολυνθεί από τον ιό. Αρκετοί από αυτούς δεν πρόκειται να νοσήσουν ποτέ (φύσει άνοσοι), ενώ άλλοι θα νοσήσουν ελαφρά και δεν θα καταγραφούν καν.
Εδώ κάποιοι διαπρεπείς επιδημιολόγοι κάνουν μερικά ακατανόητα σφάλματα:
Διατείνονται ότι γνωρίζουν τη θνητότητα, ενώ στην πραγματικότητα ο συνολικός αριθμός όσων έχουν μολυνθεί από τον ιό (ο αριθμητής στην επίπτωση) είναι άγνωστος. Απλώς υπολογίζεται (αδρά και κάπως αυθαίρετα) ότι είναι τουλάχιστον 8-10 φορές μεγαλύτερος από τον αριθμό των καταγεγραμμένων κρουσμάτων.
Συγχέουν (?) τη θνητότητα με τη θνησιμότητα, ενώ η δεύτερη προκύπτει μετά από πολλαπλασιασμό της πρώτης επί την «επίπτωση».
Όπως είπαμε, γνωρίζουμε μόνο το γινόμενο (θνησιμότητα), αλλά κανένα εκ των δύο παραγόντων (θνητότητα και επίπτωση).
Έτσι φθάνουν στο αυθαίρετο (αλλά και άχρηστο) συμπέρασμα ότι η θνητότητα της COVID-19 είναι παρόμοια με αυτή της εποχιακής γρίπης, παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 είναι πολύ πιο μεταδοτικός από τον ιό της γρίπης (R0>>1) , καθόσον μεταδίδεται ακόμα και στη φάση της επώασης, δηλαδή πριν εκδηλωθούν τα συμπτώματα ή και από «φορείς» που δεν πρόκειται καν να νοσήσουν (φυσικά ή γενετικά άνοσους) και που υπολογίζεται (στο περίπου…) ότι αποτελούν ένα ποσοστό 30-70% επί του συνόλου όσων έρχονται σε επαφή με τον ιό.
Δέχονται χωρίς καμία απόδειξη (και έχοντας ήδη διαψευσθεί από την πραγματικότητα) ότι η «επίπτωση» θα είναι ίδια, είτε ληφθούν μέτρα είτε όχι. Από πουθενά δεν συνάγεται κάτι τέτοιο. Αντίθετα: ο συνολικός αριθμός όσων θα έρθουν σε επαφή με τον ιό (Inf) εξαρτάται άμεσα και καθοριστικά από τα μέτρα που λαμβάνονται και από το χρόνο (timing) λήψης αυτών.
Εδώ θυμάμαι ένα συνάδελφο που είχε πει (με άλλη ευκαιρία) το εξής: "Αν δεν προλάβεις να μπεις στο λεωφορείο όσο αυτό βρίσκεται στη στάση, θα τρέχεις από πίσω του... και δεν θα φτάνεις". Εδώ μάλλον προλάβαμε!
Οι περισσότεροι επιδημιολόγοι πιθανολογούν ότι η διάρκεια της επιδημίας δεν θα διαφέρει πολύ από χώρα σε χώρα και αυτό που θα διαφέρει θα είναι ο αριθμός αυτών που θα νοσήσουν και ο αριθμός των θανάτων.
Ωστόσο ούτε αυτό είναι βέβαιο. Μπορεί η επιδημία να διαρκέσει πολύ λιγότερο σε όσες χώρες έλαβαν εγκαίρως μέτρα.
Σ’ αυτές τις χώρες δεν θα δημιουργηθεί φυσικά «ανοσία της αγέλης», αλλά εφόσον κάποια προληπτικά μέτρα συνεχίσουν να ισχύουν, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι «θα μολυνθούν όλοι από τον ιό», όπως ακούμε συχνά.
Και στο μεταξύ δοκιμάζονται νέα φάρμακα καθώς και εμβόλια.
Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι το γιατί θα πρέπει να παίρνουμε θέση υπέρ της μιας ή της άλλης απόψεως και μάλιστα με τόσο φανατισμό, ώστε να τσακωνόμαστε μεταξύ μας.
Σε μερικούς μήνες θα έχει αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ποιος είχε δίκιο και ποιος άδικο.
Ποιανού οι προβλέψεις δικαιώθηκαν και ποιανού όχι.
Συμπερασματικά:
Δυστυχώς, αυτό που έχει τελικά σημασία (τουλάχιστον για όσους θέτουν την ανθρώπινη ζωή στην κορυφή της ιεραρχίας των Αξιών τους) είναι κυρίως η θνησιμότητα, δηλαδή πόσοι πεθαίνουν από τη νόσο και
τη θνησιμότητα αυτή μπορούμε να την γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή.
Έτσι λοιπόν στο τέλος αυτού του εφιάλτη το καλύτερο θα είναι να έχουν πεθάνει όσο γίνεται λιγότεροι και να έχουν επέλθει οι λιγότερες δυνατές βλάβες στην οικονομία.
Εκεί τουλάχιστον ελπίζω να συμφωνούμε όλοι!
Το σίγουρο είναι ότι βλάβες στην οικονομία θα επέλθουν ούτως ή άλλως. Επίσης σίγουρο είναι ότι τα πολλά κρούσματα και οι πολλοί θάνατοι κάνουν επίσης κακό … στην οικονομία!
Διάγουμε ως ανθρωπότητα μια πολύ δύσκολη περίοδο. Καλό θα είναι να κάνει ο καθένας από τη μεριά του το καλύτερο που μπορεί χωρίς περιττές αντιδικίες και διενέξεις.
Σίγουρα μετά την τραγική πανδημία θα έχουμε γίνει όλοι λίγο σοφότεροι.
Δυστυχώς και κάπως λιγότεροι…
... ... ...
Υ.Γ.1 Με κάποιο συγκεκριμένο «διάσημο» πρόσωπο - καθηγητή σε ξένο πανεπιστήμιο (που υπήρξε κάποτε μαθητής μου) και εξακολουθεί να λέει βλακείες για να προβάλλεται από τα ΜΜΕ, δεν πρόκειται (να του κάνω τη χάρη) να ασχοληθώ πλέον. Αρκετά ασχολήθηκα έως τώρα και δεν αξίζει τον κόπο.
Υ.Γ. 2 Την Πέμπτη 23 Απριλίου (σε διαδικτυακό μάθημα), είχα πει στους φοιτητές μου αυτά που γράφω εδώ, ώστε να έχουν κάποια ιδέα από τώρα, μιας και το μάθημα της «επιδημιολογίας» το κάνουν στο 4ο έτος. Έκλεισα την αναφορά μου στο θέμα ως εξής:
«Τουλάχιστον εμείς οι γιατροί και εσείς που θα γίνετε γιατροί είναι αδιανόητο να συζητάμε οτιδήποτε άλλο εκτός από το πόσους ανθρώπους θα σώσουμε από την επιδημία. Αυτή είναι η δική μας η δουλειά. Όλα τα υπόλοιπα αφορούν άλλους»… … …
