Καθώς έφυγε από την επικαιρότητα το ζήτημα της Αργεντινής μου έμεινε η περίπου συλλογική επίθεση της ελληνικής κοινωνίας στα κερδοσκοπικά κεφάλαια που υποτίθεται ότι οδήγησαν μια χώρα στην πτώχευση ενώ αυτή τους είχε προτείνει μια αρκετά δίκαιη συμφωνία. Κεντρικό επιχείρημα εις βάρος των κερδοσκόπων είναι ότι η προσφορά της κυβέρνησης της Αργεντινής ήταν αρκετά πάνω από το ποσό που εικάζεται ότι είχαν καταβάλει οι κερδοσκόποι για την αγορά των ομολόγων της χώρας.

Αισθάνομαι την ανάγκη να καταθέσω κάποιες απόψεις σχετικώς καθώς φοβάμαι ότι η επιβίωση τόσο παράδοξων συλλογικών πεποιθήσεων αργά ή γρήγορα θα μας φέρει σε θέση πολύ χειρότερη από αυτή της Αργεντινής.

Ας ξεκινήσουμε από τα θεμελιώδη:

1. Κάθε δανειστής έχει σκοπό το κέρδος. Η συνταξιούχος γιαγιά σας περιμένει κάποιο τόκο για τα χρήματα που καταθέτει στην τράπεζα. Αυτά τα χρήματα χρησιμοποιούνται για να δανείσουν επιχειρήσεις στην καλύτερη περίπτωση, χώρες στην χειρότερη. Ακόμα και η Εκκλησία όταν τοποθετεί τα χρήματά της, πρακτικά αναλαμβάνει ρόλο δανειστή άλλου και προσδοκά κάποιο κέρδος (τόκο). Αν ο δανειζόμενος αρνηθεί να πληρώσει η Εκκλησία ΔΕΝ θα του προσφέρει άλλα τόσα χρήματα δανεικά κι αγύριστα, κατά το Χριστιανικό δόγμα.

2. Αυτοί που τοποθετούνται σε υψηλού ρίσκου επενδύσεις, είναι επαγγελματίες που διαχειρίζονται συνήθως μέρος από τα διαθέσιμα άλλων (φυσικών προσώπων, οργανισμών, ταμείων κλπ.). Αν είναι στοιχειωδώς σοβαροί, λαμβάνουν τα μέτρα τους. Αυτά περιλαμβάνουν διασπορά σε πολλές κατά το δυνατόν ανεξάρτητες τοποθετήσεις (π.χ. χώρες) και αντιστάθμιση κινδύνου (π.χ. ασφάλιστρα). Ο στόχος τους είναι το συνολικό portfolio να έχει μια ανταγωνιστική εκτιμώμενη απόδοση και όσο το δυνατόν πιο μικρές πιθανότητες ζημιάς. Οι αρχές που διέπουν τον τρόπο διαχείρισής τους είναι συχνά μέρος της σύμβασής τους με τους χρηματοδότες τους.

3. Το νομικό πλαίσιο κάθε δανειακής σύμβασης, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για επαγγελματίες, είναι γνωστό σε όλους εκ των προτέρων. Το δίκαιο των συμβάσεων συνήθως είναι χωρών με ανεξάρτητη δικαιοσύνη ώστε να εξασφαλίζεται η μη ύπαρξη πολιτικών παρεμβάσεων. Ως τέτοιες συχνά επιλέγονται οι Η.Π.Α., το Η.Β. κλπ. Μάλλον οι δικαστές σε αυτές τις χώρες δεν παίρνουν γραμμή από τον εκάστοτε κυβερνήτη.

Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη το ποσό αγοράς που κατέβαλε ένας ομολογιούχος έχει ελάχιστη αξία σε μια διαπραγμάτευση.

Αν π.χ. κάποιος έχει τοποθετηθεί στο χρέος της Αργεντινής και σε 2-3 άλλες χώρες με υψηλό ρίσκο, γνωρίζει ότι έχει μεγάλες πιθανότητες κάποιες από αυτές να σκάσουν. Ενδεχομένως έχει τοποθετηθεί και σε CDS.

Σε κάθε περίπτωση αυτός δεν κοιτάζει πόσο έχει πάρει το κάθε χαρτί, αλλά ότι συνολικά έχει βάλει τόσα χρήματα και θέλει να πάρει πίσω τουλάχιστον αυτά και κάποιον τόκο, το συντομότερο δυνατό.

Έτσι σε κάθε περίπτωση που μπαίνει σε διαπραγμάτευση βλέπει συνολικά τη θέση του. Δεν τον απασχολεί το συγκεκριμένο κομμάτι μόνο. Π.χ. αν έχει βάλει από 20 χρηματικές μονάδες σε 5 διαφορετικές «Αργεντινές» που έχουν ονομαστική αξία 100 το καθένα, δηλαδή συνολικά 500, θέλει να πάρει πίσω τα 100 που έχει βάλει και κάποια σημαντική απόδοση. Ας πούμε τουλάχιστον 150 σύνολο σε βάθος κάποιων ετών, μαζί με τα έξοδα που έχει αναλάβει.

Αν σε κάθε έναν από τους 5 που ζητάει διαπραγμάτευση για κούρεμα δεχθεί π.χ. να πάρει 25, επειδή το δικό του χρέος το είχε αγοράσει 20, θα βγει με τελικό αποτέλεσμα 125, άρα θα έχει σοβαρή απώλεια (βάσει του ρίσκου και των εξόδων που ανέλαβε αλλά και του στόχου που έχει π.χ. δεσμευτεί να πετύχει σε αυτούς που του έδωσαν τα χρήματα εξαρχής).

Άρα τι κάνει;

Ίσως δέχεται κάποια μείωση αλλά σίγουρα μέχρι ενός σημείου. Σε καμία περίπτωση πιο χαμηλά από ό,τι θα του δώσει π.χ. η εξασφάλισή του (π.χ. το σχετικό CDS που κατέχει). Αν η κάθε Αργεντινή του δίνει λιγότερα από ό,τι το CDS, η πτώχευση τον συμφέρει. Αν δεν κρατήσει τη θέση του θα έχει επαγγελματικές και ενδεχομένως νομικές επιπτώσεις καθώς με πλήρη συνείδηση δεν θα έχει λάβει την πλέον συμφέρουσα απόφαση για τους μετόχους και τους χρηματοδότες της επιχείρησής του. Νομίζω λέγεται απιστία.

Το πρόβλημα δεν είναι λοιπόν δικό του. Είναι στην πλευρά των αναξιόπιστων χωρών. Όταν εκδίδουν ομόλογα με τέτοιες ρήτρες που κάποιοι δανειστές έχουν προτεραιότητα είσπραξης και γενικά το απόλυτο πάνω χέρι, ελπίζοντας ως αντάλλαγμα να λάβουν επιτόκια χαμηλότερα από ό,τι αναλογούν στην αξιοπιστία τους, τότε πρέπει να είναι έτοιμες να πληρώσουν την ονομαστική αξία (ή πολύ κοντά σε αυτή) όταν έρθει η ώρα.

Η Ελλάδα αυτό ακριβώς κάνει φέτος με τις λεγόμενες εξόδους στις αγορές. Η Αργεντινή το έκανε πριν μια δεκαετία και τώρα ήρθε ο λογαριασμός. Και σε μας θα έρθει αλλά πολύ πιο γρήγορα καθώς οι φετινές εκδόσεις είναι πολύ πιο βραχύβιες και τα προβλήματα πιο πιεστικά. Ελπίζω έγκαιρα να συνειδητοποιήσουμε την πραγματικότητα και να πράξουμε τα δέοντα αν και ως τώρα καμία αξιόλογη σχετική ένδειξη δεν καταγράφεται.

(πρώτη δημοσίευση στο capital.gr)

Σεραφείμ Αθ. Κοτρώτσος

Σύμβουλος επιχειρήσεων & επιχειρηματίας,

Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχ. Η/Υ, Διδάκτωρ ΕΜΠ,

facebook.com/serafeim.ath.kotrotsos