Στήριξη της έρευνας

Από τη στιγμή που η Παιδεία και η Έρευνα είναι ίσως ο βασικότερος πυλώνας στήριξης του μέλλοντος της χώρας, θα πρέπει να παρθεί η γενναία απόφαση ώστε ένα σταθερό ποσοστό του ετήσιου προϋπολογισμού να πηγαίνει σε αυτές τις δραστηριότητες, ανεξαρτήτως της οικονομικής κατάστασης της χώρας. Ένα 15% δεν είναι καθόλου υπερβολικό. Ένας άλλος τρόπος είναι τα κέρδη κάθε εταιρίας να υπόκεινται και σε ένα φόρο αποκλειστικά υπέρ της Παιδείας και της Έρευνας.

Ως σύγκριση, στη Γαλλία πάνω από το 20% του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού πηγαίνει σε Έρευνα και Εκπαίδευση, ενώ στις περισσότερες χώρες της Μέσης Ανατολής για κάθε πετρελαιοπαραγωγική εταιρία τα κέρδη της υπόκεινται και σε φόρο της τάξης του 10% αποκλειστικά υπέρ της Παιδείας.

Έρευνα όμως δε γίνεται μόνο στα ακαδημαϊκά ιδρύματα. Είναι πολύ σημαντικό για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας να ενθαρρυνθεί και η έρευνα και η καινοτομία στη βιομηχανία. Ένας τρόπος να το πετύχει κανείς αυτό είναι με τον ορισμό διαφορετικών φορολογικών συντελεστών στα εταιρικά κέρδη βάσει του ποσοστού του κόστους για έρευνα και ανάπτυξη (R&D) ως προς τον ετήσιο τζίρο.

Καλησπέρα. Θα πω κάποιες προτάσεις εκφράζοντας τις σκέψεις πολλών συναδέλφων μου ΥΔ κι όχι μόνο. Μερικά από αυτά ίσως ταιριάζουν και στο κομμάτι "τριτοβάθμια", το οποίο είναι αναμενωμενο αφού είναι συνδεδεμένα θέματα. Εκει θα βάλω μια παραπομπή προς τα εδώ για ευνόητους λόγους. Και πριν ξεκινήσω να τονίσω ότι είναι πολύ σημαντικό να δωθεί προσοχή σε αυτή την κατηγορία έρευνας στα πανεπιστήμια, καθώς δεν έχω δει κανένα κομμά πουθενα να εκφράζει αναλυτικά κάποιες σκέψεις και αυτό θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον από την μεριά μας. Θα έχω αρίθμηση για ευνόητους λόγους.

1) Θεσμοθέτηση του ρόλου των ΥΔ και Μεταδιδακτόρων (οι οποίοι πρακτικά είναι ανύπαρκτοι θεσμικά), και της σπουδαιότητας που παίζουν στην ακαδημαική και όχι μόνο έρευνα. Αυτό σημαίνει παράλληλα οτι πρέπει να ξεκαθαριστεί ο ιδιαίτερος ρόλος τους, κι όχι να θεωρούνται παράλληλα ερευνητές με ελάχιστα έσοδα και πολλές ώρες δουλειάς, αλλά και ελευθεροι επαγγελματιες (π.χ. στην περίπτωση των μηχανικών κι όχι μόνο), και να έχουν πλήρεις υποχρεώσεις και στα δύο. Δεν είναι δυνατόν να ζητάνε από ερευνητή που είναι 8 και 10 και 12 ώρες κάθε μέρα στα εργαστήρια να είναι ταυτόχρονα ΕΕ με ότι συνεπάγεται σε ασφαλιστικές εισφορές ή φορους. Και φυσικά δεν μπορεί να γίνει αλλιώς αφού οι σχολές πληρωνουν μόνο με μπλοκάκι.

2) (αυτό ίσως ταιριάζει περισσότερο στο ακαδημαικό σκέλος) Θα πρέπει ο Καθηγητής να απεμπλακέι από τις συνεχείς παραδώσεις και να εισαχθεί ο θεσμός του Teaching Assistant όπως στο εξωτερικό για τους ΥΔ, με τις αντίστοιχες αποζημειώσεις. Ο Καθηγητής πρέπει να ειναι και μάνατζερ του εργαστηριου του και να εχει τον αντίστοιχο χρόνο.

3) Μειωση της γραφειοκρατίας. Είναι απαράδεκτο για κάθε πρόγραμμα που πρέπει να καταθέσεις ή να διαχειριστείς να ζητάνε δεκάδες χαρτιά και υπογραφές και τιμολογία και αυτά να αλλάζουν σχεδόν σε μηνιαία βαση. Για παράδειγμα γιατί πρέπει να υπάρχει ο παραμικρός έλεγχος και η συνακολουθη γραφειοκρατία για κάθε αγορά ή για κάθε ταξίδι. Η ομάδα που έχει αναλάβει μια έρευνα έχει ενα σαφή αντικειμενικό σκοπό. Να παράγει ένα έργο για το οποίο έχει δεσμευτεί. Ο έλεγχος να γίνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και να δίνεται έμφαση στο αν παρήχθη το έργο που πρέπει κι οχι αν αγοράστηκε ένα εξάρτημα 100Ε πιο ακριβά...

4) Ενίσχυση της αξιοκρατίας στις προκηρύξεις. Αυτό μπορεί να γίνει με την μεγαλύτερη χρήση εξειδικευμένων ατόμων από το εξωτερικό για την κρίση των προτάσεων χωρίς την παρεμβαση από εδώ.

5) Βελτίωση του νόμου για τις προκυρήξεις. Η διαδικασία που περιλαμβάνει, το να πάρει μια ομάδα ένα έργο και να πρέπει μετά να προκυρήξει θέσεις υπαρκτές, από τα ίδια τα άτομα τα οποία κρίθηκαν για να κερδίσουν την ανάθεση, είναι επιοικώς γελοία. Φυσικά προκύρηξη για τις θέσεις που δεν ήταν ήδη κλεισμένες, αλλά με γρηγορότερες διαδικασίες. Δεν μπορεί να αρχίζει ένα έργο και να κολλάμε στις υπογραφές των υπουργείων...

6) Αυξηση χρηματοδότησης για ταξίδια στο εξωτερικό για διάχυση των εργασιών, την γνωριμία με ειδικούς του εξωτερικού που μπορούν να οδηγήσουν σε διεθνείς συνεργασίες που θα αυξήσουν το κύρος των ελληνικών πανεπιστημίων. Η αύξηση της χρηματοδότησης θα περιλαμβάνει από προπτυχιακούς μέχρι μεταδιδάκτορες, και φυσικά τους καθηγητές.

7) Αυξηση της χρηματοδότησης για πρόσβαση σε ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες. Είναι απαράδεκτο να υπάρχουν ακόμα και τώρα περιπτώσεις να πρέπει να βρεις συναδέλφους από ξένα πανεπιστήμια για να σου στείλουν μια δημοσίευση.

8) Βοήθεια στο να γίνουν περισσότερα συνέδρια διεθνούς κύρους, που θα επιβεβαιώνουν την αξία των εδώ ιδρυμάτων, και θα είναι ένας πολύ ποιοτικός τύπος τουρισμού. Στο ίδιο πλαισιο και summer schools.

9) Διευκολυνση στην αγορά εξοπλισμού. Η απαίτηση να γίνονται όλα επι πιστώση ακόμα και τώρα αναγκάζει πολλές εταιρίες να μην πουλάνε τελικά εξοπλισμό ο οποιος είναι αναγκαίος. Επίσης να γίνεται η διαδικασία γρήγορα. Δεν μπορεί σε ένα ανταγωνιστικό παγκόσμιο ερευνητικό περιβάλλον να χάνεται έτσι χρόνος από πειράματα. Επιπλεον οι μειωδοτικοί διαγωνισμοί για υπολογιστές ή αλλο εξοπλισμό, τραβάνε χρόνια, και τελικά αγοράζουμε ακριβότερα υπολογιστές περασμένης τεχνολογίας. Απλοποιηση.

10) Να υπάρχουν πιο σαφείς κι οργανωμένοι τρόποι βοήθειας των φοιτητω΄ν και των καθηγητών στο να μπορεσουν να κάνουν start-ups. Νομίζω στην Ελβετία ο καθηγητής μπορεί να βοηθήσει και στα δύο χρόνια τον ρωτάνε, αν θα μείνει στην start-up ή θα γυρίσει στα ακαδημαικά του καθήκοντα. Θα μπορούσε να είναι μια βάση συζήτησης.

Αυτά για την ώρα, είναι μεγάλο θέμα και μπορεί να επανέλθω.