Γιατί βρίσκομαι στο ψηφοδέλτιον Επικρατείας της Δημιουργίας Ξανά (17 Ιουνίου);
Η απάντηση είναι απλή. Επειδή είναι το μόνο κόμμα που λέει αυτά που εννοεί, και δεν καθησυχάζει ψευδόμενο, ή παραλείποντας ή εξωραίζοντας... Επειδή η παρουσία του στην επόμενη Βουλή είναι η πιο ρεαλιστική εγγύηση πως όποιοι και να ναι στην Κυβέρνηση θα υποχρεωθούν να μας κρατήσουν στο ευρώ, και να μην σπαταλούν όλη τους την ευρηματικότητα για να βρίσκουν δικαιολογίες του τύπου «δε φταίμε εμεί; Που χάσαμε το Νόμισμα που θέλαμε».... Και επειδή, τέλος, είμαι σίγουρη ότι ακόμα κι αν καταλήξουμε στο χειρότερο (και απευκταίο) σενάριο, θα είναι το κόμμα που θα κρατήσει την ψυχραιμία του.
Και γιατί εγώ;
Διότι δεν μπορώ να λέω στους άλλους «να τολμήσουν», χωρίς να τολμάω κι εγώ. Δεν μπορώ να υποδεικνύω την ανάγκη για πολιτικό θάρρος και ειλικρίνεια (με κόστος) για τους άλλους, όσο εγώ συγκροτώ την κριτική μου από την ασφάλεια του ιδιωτικού μου χώρου... Διότι, τέλος, αυτή είναι η στιγμή να σηκωθούμε και να μετρηθούμε, ή αλλιώς, είναι η στιγμή να αναλάβουμε ο καθένας και η καθεμία τις ευθύνες μας, ακέραιες και προσωπικές...
«Μα πως είναι δυνατό, εσύ η αριστερή»;
Ήμουν χτες το βράδυ σε ένα τραπέζι με φίλους και συναδέλφους πανεπιστημιακούς στη Θεσσαλονίκη, όταν (μετά το φαγητό) τους ανακοίνωσα την υποψηφιότητα μου. Ήταν σαν να τους περιέλουσα με παγωμένο νερό –ή σα να παραδέχτηκα πως όταν δε με βλέπει κανείς συνηθίζω να βασανίζω μικρά γατάκια.... Μόνο μια κυρία πού έβλεπα για πρώτη φορά –και άρα δεν με γνώριζε- είπε αυθόρμητα: τι ωραία, πολύ καλή επιλογή (ας είναι καλά, λειτούργησε σα ναυαγοσώστης ενός επίφοβου κοινωνικού ναυαγίου....).
Τι σκέφτηκαν οι φίλοι μου; Μήπως ανησύχησαν ότι έγινα ‘νεο-φιλελεύθερη’ ;....
Ήμουν και είμαι φιλελεύθερη ως προς τις ατομικές ελευθερίες, τη στάση απέναντι στο διαφορετικό, την ανοχή και τη ανεκτικότητα, το σεβασμό της ιδιαιτερότητας.... Πίστευα και πιστεύω πως το κράτος δικαίου είναι ο καλύτερος εγγυητής των ατομικών δικαιωμάτων, και κατανοώ τη σημασία της αντίστασης στην τυραννία του κανόνα και στην ομοιομορφία του ‘πολιτικά ορθού’.
Ως προς τα οικονομικά, εξακολουθώ να είμαι κεντρο-αριστερή. Πιστεύω σε μια δραστήρια Κοινωνική Πολιτική, στην υπεράσπιση και προστασία των οικονομικά ασθενέστερων. Αντιλαμβάνομαι την οικονομία σαν κάτι περισσότερο από την αγορά, ώστε να γίνονται ορατοί οι άνθρωποι πίσω και κάτω από τους θεσμούς: οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, οι μετανάστες και οι άνεργοι και άνεργες. Η επιστημονική μου δουλειά στο Πανεπιστήμιο, άλλωστε, εστιάζεται σε αυτά τα θέματα.
Όλα τα παραπάνω ισχύουν στο φουλ. Όμως, επειδή ακριβώς πιστεύω στην προτεραιότητα στήριξης των πιο αδύναμων, δεν νιώθω καθόλου καλά όταν άλλα λέγονται και άλλα γίνονται. Όταν ‘προοδευτικοί’ κι ‘επαναστάτες’ μιλάνε για παροχές στους φτωχούς και εννοούν πρόσθετα χρήματα στους εργαζόμενους της ΔΕΗ. Όταν τους ακούω να υποστηρίζουν την προστασία των χαμηλόμισθων ενώ στην πραγματικότητα εννοούν την προστασία των βολεμένων στο δημόσιο (αδιαφορώντας αν έτσι μακραίνει η ουρά των άνεργων γυναικών, νέων και μεταναστών που βλέπουν τις ευκαιρίες να βρουν δουλειά να λιγοστεύουν). Με ενοχλεί πολύ να ακούω μεγάλα λόγια υπέρ της ισότητας των φύλων, όταν αυτά οδηγούν σε νομοθεσία πρόωρων συντάξεων ώστε να ξεφορτωθούν στα γρήγορα τις γυναίκες εργαζόμενες από την αγορά εργασίας (επειδή πιστεύουν –κατά βάθος- πως μόνο οι άνδρες είναι «σοβαροί» εργαζόμενοι...).
Με άλλα λόγια, μέσα στις υπεκφυγές, τις αποσιωπήσεις, τις μικρο-υποκρισίες και την προσχηματικότητα της προοδευτικής ρητορείας, έχω φτάσει σ ένα σημείο που αναγνωρίζω ακόμα περισσότερο την αξία της γνώμης που εκφράζεται με παρρησία και θάρρος. Σε αυτό ειδικά το διάστημα που βρίσκεται μπροστά μας, είναι ακριβώς αυτά τα στοιχεία (κυρίως το θάρρος) που έχουμε περισσότερη ανάγκη. Όταν μιλάει η Δημιουργία Ξανά (όπως πριν και η Δράση) ξέρεις τι λέει, ξέρεις που στέκεται, ξέρεις, ακόμα, που διαφωνείς. Έτσι κι εγώ, ξέρω ότι διαφωνώ σε διάφορα σημεία, ενώ η συμφωνία μου με άλλα είναι από χλιαρή μέχρι ενθουσιώδης. Δεν εντάσσομαι στο ψηφοδέλτιο επικρατείας με τα ίδια μυαλά που έμπαινα στη ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟ το 1975, στην ΚΝΕ αργότερα, στην κεντρική επιτροπή του ΣΥΝ ακόμα αργότερα. Μέσα στην αναμπουμπούλα της κρίσης, είμαι σίγουρη πως για να φτιάξει κανείς ‘έναν άλλο κόσμο’, θα πρέπει πρώτα να σώσει ετούτον εδώ.
Σήμερα, το κρίσιμο είναι να αναγνωρίσουμε ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το πλοίο κινδυνεύει να πέσει σε ξέρα, και πριν αποφασίσουμε αν θα πάμε Κυκλάδες ή Σποράδες, πρέπει να σιγουρευτούμε πως δεν θα πάμε στον πάτο. Τη στιγμή που οι άλλοι καπετάνιοι δείχνουν να ενδιαφέρονται μόνο να αποσείσουν τις ευθύνες από τους ώμους τους, οι άνθρωποι της Δημιουργίας Ξανά έχουν τη σοβαρότητα, τις ιδέες αλλά και την αίσθηση του πραγματικού μεγέθους του κόμματος τους (μικρό). Έτσι δεν συναγωνίζονται σε μικρομεγαλισμό τα άλλα μικρά ή μικρούτσικα κόμματα. Και οπωσδήποτε δεν κυνηγάμε θέσεις και διακρίσεις, ούτε μοιράζουμε υποσχέσεις.
Πήρα, λοιπόν, την πρώτη τιμητική θέση στην κωπηλατική οκτάκωπο που προσπαθεί ιδρώνοντας να δείξει το δρόμο ανάμεσα στους υφάλους της χρεοκοπίας στα άλλα πλεούμενα του στολίσκου «Ελληνική Δημοκρατία». Μόνο που το ολιγομελές μας πλήρωμα κινδυνεύει να συντριβεί από τα άλλα πλεούμενα: το δυσκίνητο φορτηγό μεικτού φορτίου ΝΔ, την ανεμότρατα με αέρα στα πανιά που ψαρεύει σε θολά νερά, την πράσινη θαλαμηγό που έχει δει καλύτερες μέρες (και το πλήρωμά της έχει σαλτάρει), το ανεξάρτητο πυρπολικό του όψιμου μπουρλοτιέρη, και τα λοιπά σκάφη, που το καθένα μπατάρει με δικό του τρόπο (τιμόνι που κόλλησε, μηχανή που δεν ανταποκρίνεται, ποινικό μητρώο πληρώματος κλπ).
Πάντως, ότι κι αν γίνει, σημασία έχει ότι με τη Δημιουργία Ξανά δείχνουμε τον δρόμο. Κι εγώ, προσωπικά, η Αντιγόνη Λυμπεράκη, φεμινίστρια οικονομολόγος, ακτιβίστρια για τη εξάλειψη της φτώχειας στον κόσμο και (quondam) κεντροαριστερή, έχω καθαρή τη συνείδησή μου. Και ελπίζω να πειστείτε κι εσείς.
*Η Αντιγόνη Λυμπεράκη είναι καθηγήτρια οικονομικών στο Πάντειο, μέλος του ΔΣ της Action Aid στην Ελλάδα και στην Κένυα.