«Γέφυρες»

Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, 12-05-2014

https://youtu.be/7JdX2Ok1UjM

Ο Καζαντζάκης ήταν κρητίκαρος. Ο Ελύτης, αιγιοπελαγίτης. Ο Καβάφης, αλεξανδρινός. Αυτό όμως δεν τους εμπόδισε να γίνουν παγκόσμιοι. Το αντίθετο. Μόνο μια κουλτούρα που κουβαλάει τους χυμούς μιας ζωντανής παράδοσης, που καταθέτει τη δική της οπτική γωνία για τη ζωή, μπορεί να εμπλουτίσει το παγκόσμιο πολιτισμικό DNA. Όλη η μεγάλη λογοτεχνία, η μεγάλη μουσική, η μεγάλη Τέχνη ριζώνουν και αρδεύονται από έναν τοπικό αλλά πλούσιο υδροφόρο ορίζοντα, πριν απλώσουν τα κλαδιά τους σε όλον τον κόσμο.

Η Ευρώπη του μέλλοντός μας θα είναι μια Ευρώπη πολύχρωμη, ζωντανή, παραγωγική, γιορτινή, που θα γεφυρώνει ιδεολογίες και κουλτούρες, ανθρώπινες ομάδες και έθνη.

Τον φόβο για την δήθεν ισοπέδωση από τη συνένωση τον έχουν μόνο όσοι ήδη ζουν μια ισοπεδωμένη μοναξιά, όσοι κλείνονται στο μίζερο επαρχιώτικο καβούκι τους για να μην χάσουν το πατρόν της φουστανέλας ή αναπολούν τα αυτοκρατορικά τους μεγαλεία σαν παρηκμασμένες γεροντοκόρες. Δεν μπορείς ούτε να προτείνεις, ούτε πολύ περισσότερο να εφαρμόσεις λύσεις σε ένα πλαίσιο μικρόκοσμου αν δεν έχεις ένα πανανθρώπινο όραμα. Αν δεν βλέπεις το μεγάλο κάδρο. Κι αυτό το κάδρο ονομάζεται Ευρώπη. Το αύριο της Ελλάδας έχει νόημα μόνο μέσα στο αύριο της Ευρώπης.

Ναι, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σύνθετα προβλήματα. Ναι, η Ελλάδα έχει πολλά περισσότερα. Ναι, και η Ελλάδα και η Ευρώπη χρειάζονται δομικές μεταρρυθμίσεις. Όμως κανένα σύνθετο πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με απλοϊκές προσεγγίσεις. Ούτε με φοβικά σύνδρομα. Ούτε ακόμα περισσότερο με εθελοτυφλία. Αν το αγνοείς, δεν παύει να υπάρχει.

Οι ΓΕΦΥΡΕΣ διάλεξαν τον δύσκολο δρόμο. Βάζοντας τον δάκτυλο επί των τύπων των ήλων, δεν κουράζονται να επαναλαμβάνουν ότι είναι δική μας ευθύνη να αλλάξουμε τη χώρα μας, γιατί είμαστε Έλληνες. Κι ότι είναι δική μας επίσης ευθύνη να συνδιαμορφώσουμε τη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια γιατί είμαστε και Ευρωπαίοι.

Για όσους είναι σταθερά προσανατολισμένοι στο μέλλον, δεν υπάρχει πιο ξεκάθαρη πρόβλεψη: η Ευρώπη ή θα ενοποιηθεί ή θα παρακμάσει. Σε λίγα χρόνια, ακόμα και η Γερμανία θα είναι ένα κρατίδιο σε σύγκριση με τις οικονομίες, όχι μόνο της Κίνας και των ΗΠΑ, αλλά της Ινδίας, της Βραζιλίας, του Μεξικού, της Ρωσίας, της Ινδονησίας. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον με τους πολυεθνικούς κολοσσούς να διαχειρίζονται κεφάλαια μεγαλύτερα από το ΑΕΠ πολλών κρατών και τη δυνατότητα να τα μετακινούν από τη μία άκρη της γης στην άλλη με ένα “κλικ”, χρειάζεται, περισσότερο από ποτέ, ένα ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΑΝΤΙΒΑΡΟ, αναλόγων διαστάσεων και εργαλείων!
Μπορεί να μην το έχουν συνειδητοποιήσει πολλοί, αλλά το τσουνάμι που προκάλεσε η κατάρρευση του “υπαρκτού σοσιαλισμού” έπληξε καίρια, απονευρώνοντας, και τον “φέροντα οργανισμό” του καπιταλισμού. Για αιώνες, ακόμα και στην πιο επιθετική ιμπεριαλιστική του περίοδο, ο καπιταλισμός στηρίζονταν στην παραγωγή. Σήμερα η παραγωγή έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας, ασύδοτος, αυτοτροφοδοτούμενος και τοξικά μοχλευμένος, έχει μετατοπίσει τόσο πολύ προς την πλευρά του το κέντρο βάρους του παγκόσμιου οικονομικού οικοδομήματος που, αν αφεθεί λίγο ακόμα ανεξέλεγκτος, θα το βυθίσει. Κανένα κράτος δεν μπορεί να τον τιθασεύσει. Χρειάζεται νέο, υπερεθνικό πλαίσιο, νέοι κανόνες του οικονομικού παιχνιδιού και, φυσικά, υπερεθνικά ελεγκτικά όργανα με εξουσίες εκχωρημένες εκ των προτέρων από τα κράτη. Προσοχή: εξουσίες πρόληψης και όχι πυρόσβεσης, όπως συμβαίνει σήμερα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Τρόικα. Αν, για παράδειγμα, ένα τέτοιο όργανο χτυπούσε καμπανάκι και έθετε την Ελλάδα υπό εποπτεία μόλις το χρέος της ξεπερνούσε το 60% του ΑΕΠ, όπως προέβλεπε η συνθήκη του Μάαστριχτ, αμφισβητεί κανείς ότι το πρόβλημα θα ήταν πολύ πιο εύκολα διαχειρίσιμο;
Σήμερα για να παρθεί μια σημαντική απόφαση πρέπει να συμφωνήσουν 28 κοινοβούλια. 18 κράτη έχουμε κοινό νόμισμα, αλλά έχουμε και 18 υπουργούς Οικονομικών, 18 φορολογικά συστήματα, 18 κεντρικές τράπεζες. Αυτή η Ευρώπη δεν κουμαντάρεται.
Πριν από λίγους μήνες ο Ζακ Ντελόρ υποστήριξε ότι είναι απαραίτητη μια τροποποίηση της συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «Η αλληλεγγύη περνά από την εγκατάλειψη μέρους της εθνικής κυριαρχίας σε ό,τι αφορά την διαχείριση του κοινού νομίσματος, την προοδευτική εναρμόνιση των φορολογικών συστημάτων, την προσπάθεια συνοχής στο εσωτερικό της ευρωζώνης. Εάν δεν το κάνουμε αυτό, τότε θα οπισθοχωρήσουμε προς μια ζώνη ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών. Μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου χωρίς πολιτική εξουσία, που δεν πρωτοπορεί, χωρίς πολιτικές αλληλεγγύης, αυτή είναι μια Ευρώπη που θα εξαφανιστεί». Και πρόσθεσε: «Σήμερα, είναι απλό: οι Ευρωπαίοι έχουν μια επιλογή, ανάμεσα στην επιβίωση ή στην παρακμή.»
Όμως αυτό είναι το μεγάλο ταμπού των κρατών της Ευρώπης. Η εκχώρηση αρμοδιοτήτων σε ένα πανευρωπαϊκό σύστημα εξουσίας αντιμετωπίζεται περίπου ως εθνική μειοδοσία. Ανόητοι, κοντόφθαλμοι και πονηροί λαοπλάνοι υπεραμύνονται των “εθνικών προνομίων”, αποκρύπτοντας από το παραλοϊσμένο κοινό τους πως ο ανίσχυρος δεν έχει κανένα ουσιαστικό προνόμιο. Ο χρεοκοπημένος δεν αποφασίζει για το μέλλον του! Δεν μπορεί να προασπίσει το έδαφός του, να θρέψει τους πολίτες του, να εμπνεύσει τις νέες γενιές! Δεν είναι σε θέση ούτε καν να δημιουργήσει νέες γενιές! Η Ευρώπη γίνεται από “γηραιά” ήπειρος, γηραλέα. Συγκριτικά: το 60% των Αράβων είναι κάτω των 30 ετών.
Ποιοι θέλουν να κρατήσουν την Ευρώπη καθηλωμένη στην παρακμή; Τα συνεταιράκια μιας παρά φύσιν συμμαχίας. Ακροδεξιοί και ακροαριστεροί. Λαϊκιστές εθνικιστές και επαναστάτες του καναπέ ή του πληκτρολογίου: οι δύο όψεις του ίδιου κάλπικου νομίσματος, που επειδή μπορεί να εξαργυρωθεί μόνο στο χρηματιστήριο του παρελθόντος τραβάει με λύσσα και τον υπόλοιπο κόσμο στην οπισθοδρόμηση.

Οι λαϊκιστές χρησιμοποιούν από την εποχή του Δημοσθένη και του Φιλίππου τον ίδιο μπαμπούλα: οι “μεγάλοι” αποφασίζουν για σένα εις βάρος σου. Φυσικά, αν αδιαφορήσεις για το μέλλον σου. Φυσικά, αν δεν έχεις τη δύναμη να τους αποτρέψεις. Φυσικά, αν δεν υπάρχουν θεσμοί που να στηρίζουν την έννοια του ενεργού πολίτη. Το διάσημο μπακαλόχαρτο με το οποίο Τσώρτσιλ και Στάλιν καθόρισαν τα ποσοστά επιρροής τους στην μεταπολεμική Ευρώπη εκτέθηκε ποτέ στη κρίση κάποιου εκλογικού σώματος;

«Μια μακρινή χώρα για την οποία ξέρουμε ελάχιστα» ήταν η ένοχη δικαιολογία του Τσάμπερλαιν όταν το ’38 συμφώνησε με τον Χίτλερ τον διαμελισμό της Τσεχοσλοβακίας. Στη συμφωνία του Μονάχου, τους Τσέχους διπλωμάτες δεν τους επέτρεψαν ούτε καν να μπουν στην αίθουσα των συνομιλιών.

Πότε έχει μεγαλύτερη δύναμη ο πολίτης μιας μικρής χώρας; Όταν περιμένει στο διάδρομο να του ανακοινώσουν τις αποφάσεις οι μεγάλοι ή όταν συμμετέχει ισότιμα σε μια Ενωμένη, Ενιαία Ευρώπη συνδιαμορφώνοντας με άλλα 500.000.000 πολίτες, ευρύτερες και βαθύτερες συνεργασίες;

Αντί η Ελλάδα να σύρει πρώτη το χορό μιας ευρωπαϊκής αναγέννησης διαθέτοντας ό,τι καλύτερο έχει σε ανθρώπους και ιδέες, καθηλώνεται από τους χρεωκοπημένους πολιτικάντηδες στο ρόλο του επαρχιώτη “ζήτουλα”, που επιβιώνει εξαπατώντας και εκβιάζοντας. Σκεφθείτε ότι για αυτές τις εκλογές ζητούν την ψήφο σας άνθρωποι που θέλουν να πάνε στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη διαλύσουν. Άλλοι που θέλουν να αποσπάσουν την Ελλάδα σαν να είναι πλωτό νησί και να την κατευθύνουν στη γειτονιά της υποσαχάριας Αφρικής, της Βενεζουέλας ή της Βόρειας Κορέας. Και κάποιοι που διατείνονται ότι εκπροσωπούν την ευρωπαϊκή προοπτική, αλλά το μόνο είδος επιχειρήματος που ξέρουν είναι το “συνεχίστε να μας δίνετε δανεικά για τις αργομισθίες των κομματικών μας στρατών γιατί αλλιώς θα βουλιάξουμε και θα σας παρασύρουμε όλους στον πάτο.”

Η Ευρώπη θα γίνει αυτό που θα την κάνουμε. Η πορεία της δεν καθορίζεται από το κισμέτ. Ούτε η ευημερία σού προσφέρεται στο πιάτο. Στην Ευρώπη, όπως και στην Ελλάδα, όπως και στην τελευταία κοινότητα του κόσμου, υπάρχουν και συμφέροντα και δυνατοί και αδύναμοι και Τράπεζες και λόμπι και πιέσεις και άνομα κόλπα. Όμως αυτό είναι το περιβάλλον στο οποίο καλούμαστε να δράσουμε. Ξέρει κανείς πουθενά στον κόσμο ένα περιβάλλον ασηπτικό που να δουλεύει με αγγέλους; Εκεί θα πρέπει να δείξουμε τι αξίζουμε.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ηγείτο μιας μικρότερης και πιο αδύναμης χώρας. Όμως διάλεξε σωστές συμμαχίες, έπεισε το σύνολο του πολιτικού κόσμου της εποχής του για τη σοβαρότητα, την εγκυρότητα και την αξιοπιστία του. Χρησιμοποίησε τη διπλωματία αριστοτεχνικά. Εμεταλλεύτηκε τις ισορροπίες των μεγάλων δυνάμεων. Πρόβλεψε έγκαιρα την πλευρά των νικητών. Αποδείχθηκε ουσιαστικός και πολύτιμος συνεργάτης τους. Και έφτιαξε την Ελλάδα των 2 ηπείρων και των 5 θαλασσών.

Σήμερα τα σύνορα της Ελλάδας μπορούν να ταυτιστούν με τα σύνορα της Ευρώπης. Είναι αυτό δυσάρεστη εξέλιξη; Ομως, αν η Ευρώπη θέλουμε να λειτουργεί ως ενιαία οντότητα θα πρέπει να έχει ένα Σύνταγμα, μία νομοθεσία, μία κυβέρνηση έναν στρατό, έναν Υπουργό Οικονομικών, ένα νόμισμα, κοινή εξωτερική πολιτική, μία σημαία και έναν εθνικό ύμνο: την ωδή της χαράς του Μπετόβεν.

Υπάρχουν εμπνευσμένοι ευρωπαίοι ηγέτες που δουλεύουν για μια ομοσπονδιακή Ευρώπη, με το μυαλό τους στις επόμενες γενιές, όπως ο Γκυ Φερχόφσταντ, που είναι σήμερα μαζί μας. Η ομοσπονδιοποίηση της Ευρώπης θα έχει μόνο οφέλη:
1. Οι νέοι, αλλά και οι λιγότερο νέοι, θα έχουν ένα ευρύ πεδίο να αναδείξουν τις δεξιότητές τους. Οι σημερινοί νέοι είναι η πιο μορφωμένη γενιά στην ιστορία μας, και παρά τα χάλια της Παιδείας μας, κάποιοι από αυτούς ήδη έχουν κατακτήσει κορυφαίες διακρίσεις στους πιο απαιτητικούς τομείς της τεχνολογίας και της Επιστήμης. Είναι καλοί παίκτες, με έμφυτο τελέντο και δεξιοτεχνία, αλλά δεν έχουν γήπεδο να παίξουν στην Ελλάδα. Τώρα φεύγουν. Αν το περιποιημένο γκαζόν του ευρωπαϊκού γηπέδου επεκταθεί και στον ξερό και σκασμένο από τη λειψυδρία δικό μας αγωνιστικό χώρο, τι λέτε, θα έχουν λόγο να φύγουν;
2. Η εξομάλυνση των δημοσιονομικών ανισοτήτων και η ενοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης, θα δώσει τη δυνατότητα στον Έλληνα να έχει πρόσβαση σε δανεισμό με ίδιο επιτόκιο και με ίδιους όρους, όπως και ο Κεντρικοευρωπαίος. Να φορολογείται με τον ίδιο τρόπο. Να διέπεται η ζωή του από τους ίδιους νόμους, να απονέμεται η Δικαιοσύνη με την ίδια ταχύτητα. Μια κεντρική αστυνομία θα συμβάλει στην δραστική μείωση της διαφθοράς, ακριβώς όπως το FBI εκμηδένισε τις δοσοληψίες του εκλεγμένου σερίφη.
Όμως, ο ρόλος της Ευρώπης δεν είναι μόνο του οικονομικά ισότιμου εταίρου των ισχυρών του μέλλοντος. Η Ευρώπη ως κοιτίδα της σκέψης, ως κατ’ εξοχήν πνευματικός χώρος, μπορεί να οδηγήσει ολόκληρο τον κόσμο σε μια καινούρια ιδεολογία ανάπτυξης. Χωρίς την καταναλωτική φρενίτιδα των τελευταίων δεκαετιών. Χωρίς τον κυνισμό των κερδοσκοπικών κεφαλαίων. Χωρίς την εικονική πραγματικότητα του life style. Με οικολογική ευαισθησία, με ανάδειξη της συντροφικότητας, της κοινωνικής αλληλεγγύης, της αξίας του ελεύθερου χρόνου, του πλούτου της διαφορετικότητας, της καθιέρωσης της ανεκτικότητας, αλλά και της προστασίας αυτών των αξιών από κάθε δογματισμό, εγχώριο ή εισαγόμενο. Με αξιοποίηση της πληροφορικής για την εφαρμογή, μετά από 2500 χρόνια, της άμεσης δημοκρατίας.

Ήδη, πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν εντάξει συστήματα συμμετοχής του πολίτη στην διακυβέρνηση, μέσω ηλεκτρονικών εφαρμογών. Η Πληροφορική αναβαθμίζει τον ρόλο του πολίτη, ο οποίος μπορεί να προτείνει ή να καταργεί νόμους να εκλέγει ή να ανακαλεί τους αντιπροσώπους του, να αναθέτει σε ειδικούς που ό ίδιος επιλέγει να τον εκπροσωπήσουν στη λήψη αποφάσεων. Μόνο μια Ευρώπη σίγουρη για το σφρίγος της - οικονομικό, πολιτιστικό, δημογραφικό - μπορεί να σχεδιάσει τον κόσμο που έρχεται.

 Κι η συγκυρία είναι ιδανική. Ποτέ άλλοτε, στην παγκόσμια ιστορία, ένας “απλός” πολίτης δεν είχε τόση δύναμη. Το διαδίκτυο είναι το πιο δυνατό όπλο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η πρόσβαση στη γνώση είναι ελεύθερη για όλους. Ένα αληθινά συγκινητικό μήνυμα μπορεί να κάνει τον γύρο του κόσμου σε δευτερόλεπτα και μέσα μια βδομάδα να μιλήσει σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους.

Μια παρέα ψυχωμένων ανθρώπων μπορεί να πείσει και να ενεργοποιήσει έναν λαό εθισμένο στην παθητικότητα. Κι εμείς είμαστε μια παρέα ψυχωμένων ανθρώπων που σας ζητάμε να στείλετε τους υποψηφίους μας εκεί, στο κεντρικό σχεδιαστήριο.

Οι ΓΕΦΥΡΕΣ είναι, βάσει των θέσεών τους, ένας από τους πιο ευρωπαϊκούς συνασπισμούς και στα 28 κράτη μέλη. Οι υποψήφιοι Ευρωβουλευτές μας έχουν και γνώσεις και πείρα σε χειρισμό Ευρωπαϊκών θεμάτων. Δεν είναι αστέρες του θεάματος και του αθλητισμού, όχι γιατί έχουμε κάτι με τα θεάμτα και τον αθλητισμό, αλλά γιατί πιστεύουμε ότι για κάθε δουλειά χρειάζονται οι κατάλληλοι άνθρωποι. Εκπροσωπούν έναν διαφορετικό πολιτικό πολιτισμό ελληνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο. Εκπροσωπούν τις παραγωγικές τάξεις, τους ανθρώπους του ιδρώτα, σωματικού και πνευματικού.
Εμείς που συνεργαστήκαμε χτίζοντας τις ΓΕΦΥΡΕΣ κρατάμε στην ψυχή μας μια φωτεινή, δημιουργική Ελλάδα. Ζούμε στην ωραιότερη χώρα της Ευρώπης. Έχουμε με τη σέσουλα όσα οι άλλοι έχουν με το σταγονόμετρο. Έχουμε ήλιο, θάλασσα, αέρα, ακρογιαλιές, ορυκτό πλούτο, βιοποικιλότητα, χλωρίδα με βότανα που δεν ευδοκιμούν πουθενά αλλού, κρασί, λάδι, φρούτα, πολιτισμό, ιστορία, επιχειρηματίες και επιστήμονες με παγκόσμια αναγνώριση, ερευνητές, εξωστρεφείς εταιρείες που κατακτούν τις αγορές του κόσμου, περήφανη ναυτιλία. Έχουμε πολλά να προσφέρουμε – ή να πουλήσουμε, αν προτιμάτε - στον κόσμο.
Και πάνω απ’ όλα την ελληνικότητά μας. Όχι όμως τη μίζερη κοσμοφοβική εθνικοφροσύνη, που σαν τσολιάς σε επαρχιακή παρέλαση μηρυκάζει ένα παρελθόν που δεν το κατανοεί άρα δεν το δικαιούται, αλλά αυτή τη σπάνια ισορροπία ανάμεσα στον ορθολογισμό και τη φαντασία, στο πρακτικό μυαλό και την ποίηση, στη δράση και το ονειροπόλημα. Με λογισμό και με όνειρο. Έτσι θα πορευτούμε και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Με λογισμό και με όνειρο σάς ζητάμε να μας ψηφίσετε.

Θάνος Τζήμερος