Πολλοί λένε πως το παραπάνω ερώτημα είναι σαν αυτό που λέμε αν «η κότα έκανε τ’ αυγό ή το αυγό τη κότα». Από τη 10ετή, σχεδόν, εμπειρία συμβίωσης με παιδί με ειδικές ανάγκες και τη συναναστροφή μου με αντίστοιχες οικογένειες, κατέληξα στο συμπέρασμα πως στο άνω ερώτημα η απάντηση είναι μία. Αν δεν καλύψουμε και ικανοποιήσουμε τις ειδικές ανάγκες αυτών των ατόμων, δε θα μας βγάλουν ποτέ τις ειδικές ικανότητες, που εκείνα διαθέτουν.

Ποιες όμως είναι οι ειδικές ανάγκες; Κατά την άποψή μου, συνοψίζονται στις εξής:

Α.ΠΡΩΙΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Είναι η παρέμβαση , στην ηλικία 0-6 ετών, είτε θεραπευτική, είτε ιατρική ανάλογα με το είδος της αναπηρίας (νοητική ή σωματική ή και τα δύο). Ίσως η πιο σημαντική και κρίσιμη παρέμβαση για την εξέλιξη, του ατόμου με αναπηρία. Εκεί μπαίνουν οι «βάσεις», που θα δώσουν το απαραίτητο boost στο άτομο με αναπηρία.

Β.ΣΧΟΛΕΙΟ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Βάσει Συντάγματος, όλοι οι Έλληνες πολίτες τυγχάνουν ίσης αντιμετώπισης και ευκαιριών στη μόρφωση και εκπαίδευση. Επί της ουσίας όμως; Ειδικά σχολεία-Ιδρύματα φύλαξης, με εξοπλισμό ελλιπή έως και ανύπαρκτο, με βοηθητικό προσωπικό ελάχιστο , με κτιριακές εγκαταστάσεις ακατάλληλες και με εκπαιδευτικό προσωπικό πρόθυμο μεν, πετσοκομμένο δε. Τα εξατομικευμένα προγράμματα εκπαίδευσης και μάθησης είναι αναγκαία , αλλιώς πολλά από τα παιδιά αυτά αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το «χαοτικό» μοντέλο εκπαίδευσης και στείρας «παπαγαλίας».

Χρειάζονται ξεχωριστά βιβλία, ανά περίπτωση και χρήση της τεχνολογίας , που είναι πιο «φιλική» στη χρήση για παιδιά με σωματικές και νοητικές αναπηρίες. Διαχωρισμός των αναπηριών , και όχι "όλοι μαζί", καθώς οι εκπαιδευτικές ανάγκες και η «κατανόηση» διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση. Βοηθητικό προσωπικό για τις ατομικές και σωματικές ανάγκες, ώστε τα παιδιά να μην αισθάνονται μειονεκτικά. Εισαγωγή του μαθήματος της Ειδικής Αγωγής, ως υποχρεωτικό, στις Παιδαγωγικές Σχολές με πρακτική εξάσκηση. Αν οι εκπαιδευτικοί δεν γνωρίζουν τι θα αντιμετωπίσουν, πως περιμένουμε να πάρουν θέση και πρωτοβουλία; Διδασκαλία κατ’ οίκον στις πολύ βαριές περιπτώσεις, ώστε να μην μένουν εκτός εκπαίδευσης, άνθρωποι που μπορεί να κρύβουν αναξιοποίητα ταλέντα.

Γ.ΥΠΟΔΟΜΕΣ

Είμαστε ίσως το λιγότερο «φιλικό» κράτος μέσα στην ΕΕ, όσον αφορά στις υποδομές για τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Ξεκινώντας από τις Δημόσιες Υπηρεσίες μας, οι οποίες δεν έχουν τα στοιχειώδη για να εξυπηρετούνται άτομα με ειδικές ανάγκες και φτάνοντας στις ιδιωτικές επιχειρήσεις και καταστήματα, που δεν έχουν ούτε κατ’ ελάχιστον τις απαραίτητες υποδομές πρόσβασης και αυτοεξυπηρέτησης ατόμων με ειδικές ανάγκες. Σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες «φαίνεται» να υπάρχουν περισσότερα άτομα με ειδικές ανάγκες, γιατί πολύ απλά κυκλοφορούν έξω, συναλλάσσονται σε τράπεζες, δημόσιες υπηρεσίες, ψωνίζουν από επιχειρήσεις, κάνουν βόλτα στα πάρκα και πολλοί ακόμα έχουν τις δικές τους επιχειρήσεις. Στη δική μας χώρα μένουν «κρυμμένοι» και αποκλεισμένοι στα σπίτια τους , γιατί πολύ απλά δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν έξω χωρίς να κινδυνεύουν.

Δ.ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Εδώ είναι ένα μεγάλο στοίχημα του Κοινωνικού Κράτους. Ποιος μας λέει ότι τα άτομα με ειδικές ανάγκες δεν έχουν επιχειρηματικές ιδέες, όρεξη για δουλειά και προσφορά; Κι όμως, τα ποσοστά επαγγελματικής αποκατάστασης των ατόμων με ειδικές ανάγκες είναι επιεικώς απογοητευτικά. Κίνητρα χρειάζονται και αποφυγή της δαιδαλώδους γραφειοκρατίας. Τι είναι προτιμότερο νομίζετε; Να δώσουμε φορολογικά, ασφαλιστικά και επιχειρηματικά κίνητρα σε αυτά τα άτομα και τις επιχειρήσεις που τα προσλαμβάνουν ή να τους πετάμε το ξεροκόμματο του επιδόματος κάθε μήνα για να έχουμε και τη συνείδησή μας εντάξει; Σας πληροφορώ λοιπόν πως πολλοί από αυτούς θα προτιμούσαν να εργάζονται ή να επιχειρούν στο έξω κόσμο, παρά να είναι κλεισμένοι σπίτια τους και να περιμένουν την επιταγή κάθε δίμηνο. Δε χρειάζεται νομίζω να αναλύσω τα πολλαπλά οφέλη από κάτι τέτοιο και από οικονομικής αλλά και από κοινωνικής απόψεως. Αφού ευαγγελιζόμαστε την ανάπτυξη , ας βάλουμε στο παιχνίδι και αυτά τα άτομα.

Πολλές από τις εργασίες γραφείου των Δημοσίων υπηρεσιών θα μπορούσαν κάλλιστα να καλυφθούν κατά ένα μεγάλο μέρος από άτομα με ειδικές ανάγκες. Τι μας εμποδίζει από το να μπει ένα ποσοστό πλήρωσης τέτοιων θέσεων σε Δημόσιο και Τοπική Αυτοδιοίκηση, δίνοντας εργασία σε άτομα με ειδικές ανάγκες , προσφέροντας τους έτσι τη δυνατότητα να εργαστούν και να προσφέρουν παραγωγικά, να πληρώνονται από αυτό και να μην περιμένουν την ελεημοσύνη του κρατικού κορβανά μόνο;

Ε.ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Επίτηδες άφησα τελευταία, αυτήν την «ειδική ανάγκη», γιατί είναι η μόνη που επαφίεται σχεδόν κατά 100% σε εμάς τους ανθρώπους και δεν μπορεί να επιβληθεί από κανέναν νόμο και από κανένα κράτος , παρά μόνο από τη δική μας συνείδηση, ενημέρωση, πληροφόρηση και ανθρωπιά. Κοινώς αν δεν αποδεχτούμε αυτά τα άτομα ως ίσα και με ίσες ευκαιρίες, τότε όλα τα παραπάνω (α,β,γ και δ), είναι ως μη γενόμενα.

Συμπερασματικά λοιπόν, επανέρχομαι στην αρχική μου τοποθέτηση και λέω, πως «ας ικανοποιήσουμε και βοηθήσουμε στις ειδικές ανάγκες και μετά θα εκπλαγούμε από τις ειδικές τους ικανότητες».