Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι πολλοί από εμάς αισθανθήκαμε υπερηφάνια και χαρά, όταν μάθαμε είτε τυχαία, είτε λόγω της επικαιρότητας, το ότι ο επικεφαλής Έρευνας και Σχεδιασμού στην εταιρία Tesla Motors στην Καλιφόρνια, μιας εταιρείας που φτιάχνει πρωτοπόρα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα είναι ένας ‘δικός’ μας, ο Κωνσταντίνος Λάσκαρης. Πρόσφατο προϊόν της δικής μας Παιδείας.
Ο Κωνσταντίνος και η ομάδα ‘Προμηθέας’ του Μετσόβειου Πολυτεχνείου δημιουργούν, πρωτοπορούν, και καινοτομούν.
Είναι ο μόνος;
Σίγουρα όχι. Γνωρίζω πολλές τέτοιες περιπτώσεις, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Άτομα με μεράκι, θέληση, αγάπη για τη μάθηση. Μικρές ιστορίες επιτυχίας και διάκρισης.
Τι κοινό έχουν;
Ότι, αν και παράγωγα του εκπαιδευτικού μας συστήματος, κατάφεραν και ξεχώρισαν ξεπερνώντας όλα τα εμπόδια που θέτει το σύστημα. Κοιτώντας όχι το πότε θα διοριστούν, αλλά το πώς θα πρωτοπορήσουν. Νοιαζόμενοι όχι να παγαπαλίσουν τη γνώση του παρεθλόντος, αλλά να δημιουργήσουν τη διάκριση του μέλλοντος.

Υπάρχουν πολλές πτυχές γύρω από την Παιδεία που μπορεί να αναπτύξει κανείς. Να μιλήσει για το πώς η Παιδεία χρεοκόπησε πρώτη, σ΄ αυτή τη χώρα. Και όχι μόνο για την αποτυχία της να παραγάγει σωστή επαγγελματική παιδεία, αλλά κυρίως γιατί διδάσκει το λάθος ηθικό πρότυπο. Γιατί ο μικρός μαθητής, διαμορφώνεται από πολύ νωρίς από την οικογένειά του και από τον δάσκαλό του. Δεν είναι τυχαίο το ΄μ’ όποιον δάσκαλο καθήσεις’. Αυτό το ηθικό πρότυπο περιστρέφεται γύρω από τη δοξασία της ελάχιστης, της ήσσονος προσπάθειας, της μετριοκρατίας, και της ανευθυνότητας.

Αλλά, μιας και προέρχομαι από τις θετικές επιστήμες, από την πλευρά της παιδείας που ακούει στο όνομα ‘επαγγελματική εξέλιξη’, θα πάμε λίγο παραδίπλα. Θέλω να μιλήσουμε για αυτά που θεωρώ ως αναχρονιστικά διαρθρωτικά εμπόδια και μεγάλες πληγές που κατά τη γνώμη μου καθηλώνουν τους νέους μας σε ένα τέλμα χωρίς επαγγελματικό διέξοδο και χωρίς ανίκρυσμα για το μέλλον τους.
Θέλω να μιλήσω για
την υπερπαραγωγή πτυχίων
την παραγωγή παρωχημένης γνώσης χωρίς αντίκρυσμα
και την έλλειψη αξιολόγησης και τη συνεπαγόμενη αναξιοκρατία
Ας πάρουμε το νήμα από την αρχή – τουλάχιστο όσο μπορώ να το πάω με βάση τις δικές μου εμπειρίες και βιώματα.
Στην Ελλάδα του 50, και του 60, ήταν σχεδόν βέβαιο ότι ίσως η μόνη διέξοδος από την οικονομική και ‘ταξική’ καθήλωση ήταν η Παιδεία. Ήξερες ότι αν γινόσουν ένας καλός Δικηγόρος, Γιατρός, Μηχανικός, είχες σοβαρή πιθανότητα για ένα πολύ καλύτερο μέλλον. Περίπου το ίδιο και αν γινόσουν Μαθηματικός, Φιλόλογος, ή Δάσκαλος. Η Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Παιδεία σε περίμενε.
Αν και πάντα υπήρχαν οικονομικές στρεβλώσεις, λίγο ή πολύ, αυτό το μοντέλο λειτούργησε, σε μεγάλο βαθμό, ως ένας κοινωνικός ανελκυστήρας. Δεν είναι λίγα τα παιδιά από μια φτωχή, αγροτική, επαρχιακή οικογένεια που εξελίχθηκαν, μέσω της Παιδείας, σε αυτό που λέμε ‘μεσαία παραγωγική τάξη’.
Πόσο κράτησε, περίπου, αυτό;
Λίγο ή πολύ μέχρι τη δική μου γενιά. Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν δεν υπήρχε η λέξη ‘αδιόριστος’ Φυσικός.
Δυστυχώς κάπου τότε άρχισε το ξήλωμα. Το κατέβασμα του πήχυ, ώστε να περνάνε όλοι και εύκολα. Όταν η υπόσχεση, το 1981, ότι θα καταργηθούν οι ‘Πανελλήνιες’, βρήκε ευήκοα ώτα. Δεν ξέρω γιατί, αλλά δεν πείστηκα. Ήμουν τότε Β’ Λυκείου, όταν αναρωτήθηκα, για το πώς θα γίνει η επιλογή. Μήπως ο Παπανδρέου μας κορόιδευε;
Οι επιφυλάξεις μου επαληθεύτηκαν. Ο ‘Μανωλιός’ των Πανελληνίων έγινε Πανελλαδικές με δέσμες. Αλλά το πρόβλημα μετατέθηκε αλλού. Στον πληθωρισμό των ‘θέσεων’ και ‘τμημάτων’. Όταν, σχεδόν ταυτόχρονα, άνοιξε και η Πάτρα, και η Κρήτη, και τα Γιάννενα, και όταν οι θέσεις στο Φυσικό της Αθήνας έγιναν 250, αλλά βρεθήκαμε πάνω από 350 με τις μεταγραφές από παντού, μόνο από τον Γαλαξία της Ανδρομέδας δεν είχαμε μεταγραφή...
Και τότε, αποφοιτώντας, διαπίστωσα ότι αν γραφόμουν στην επετηρίδα, θα διοριζόμουν μετά από 20 και βάλε χρόνια. Γιατί αυτό; Γιατί η ‘παραγωγή’ αυξήθηκε κατακόρυφα, η ‘ζήτηση’ έφτασε σε κορεσμό. Το σύστημα, αντί να εκπαιδεύει, άρχισε να παράγει χιλιάδες φιλόλογους, φιλόσοφους, κοινωνιολόγους, ανθρωπολόγους, πολιτικούς επιστήμονες, ιστορικούς, διεθνολόγους, μουσικούς, βιβλιοθηκονόμους, θεολόγους... Τι θα κάνουν οι 960 θεολόγοι που θα εισαχθούν φέτος; Και τι θα κάνουν, οι εκατοντάδες και βάλε βιλιοθηκονόμοι; Πόσες βιβλιοθήκες άραγε, ανοίγουν κάθε χρόνο, και πόσους χρειάζονται να προσλάβουν;

Μιλάμε για μια μαζική παραγωγή πτυχίων χωρίς αντίκρυσμα. Πτυχία για υπερκορεσμένα, καταργημένα ή με μηδενική απορρόφηση από την αγορά εργασίας επαγγέλματα. Με αυτά οδηγούνται δεκάδες χιλιάδες νέοι στη σίγουρη ανεργία, στις καφετέριες και τα ντελίβερι, και στο μαρτύριο της αναμονής στην επετηρίδα για διορισμό στα 50 τους.

Το ‘σύστημα’, λοιπόν, έφτασε σε αδιέξοδο. Ναι, από τότε. Από τις αρχές του ’90 ήταν σχεδόν αδύνατο το ‘όνειρο’. Από τους σχεδόν 1200 απόφοιτους Φυσικούς κάθε χρόνο, θα διορίζονταν, αν, και πότε, οι 100 και ίσως λιγότεροι. Και επιπλέον, άρχισαν και οι ‘παράπλευρες’ σχολές. Έχουμε και απόφοιτους της Ιστορίας της Φυσικής Επιστήμης – κάπου 100 τον χρόνο.
Θα με ρωτήσετε, μια και είμαι Φυσικός : Είναι η μόνη διέξοδος ενός Φυσικού Επιστήμονα ο διορισμός ως εκπαιδευτικός;
Η απάντηση θα έπρεπε να είναι ‘φυσικά και όχι’.
Σε μια χώρα που η οικονομία της είναι ελεύθερη να εξελιχθεί, να πρωτοπορήσει, να καινοτομήσει, ίσως ένα τέτοιο πτυχίο να είναι το κλειδί για πάρα πολλές και διαφορετικές επαγγελματικές διαδρομές.
Σε μια χώρα όμως με οικονομία σοβιετικού τύπου, σε μια χώρα, τελευταίο μετερίζι του υπέρτατου κρατισμού, δυστυχώς, αυτή είναι η πραγματικότητα.
Θα δούμε άτομα, ακόμα και αυτά που λέμε ‘δεκάρια’ να ικετεύουν έναν διορισμό σε μια τράπεζα, σε κάποια απόσπαση, σε κάποιο Λύκειο, ακόμα και μετά τα 40 ή και κοντά στα 50 τους.
Ναι, θεωρώ τη διαστρεβλωμένη οικονομική μας πορεία ως σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα για τη διαστρέβλωση της εκπαιδευτικής μας παραγωγής. Σε μια αμοιβαία σχέση παθογένειας, η μία συμπαρασύρει την άλλη.

Μήπως θα έπρεπε να αλλάξουμε αυτό το όνειρο, λοιπόν; Μήπως θα έπρεπε να το πάρουμε απόφαση ότι το όνειρο της ‘Παιδείας για μια θέση στο Δημόσιο’ πρέπει να αλλάξει;

Όχι μόνο δεν το αλλάξαμε, αλλά το μετατρέψαμε σε εμμονή. Αντί να δούμε ποιές είναι οι πραγματικές ανάγκες, κοιτάξαμε το κομματικό πελατολόγιο. Να θυμίσω ότι στα χρόνια τα ‘δικά’ μου, οι διαγωνιζόμενοι στις Πανελλήνιες ήταν περίπου 100,000 όσοι και σήμερα, και οι εισακτέοι στα ΑΕΙ περίπου 25,000, και κάπου 15000 στα τότε ΤΕΙ. Θέλετε να σας θυμίσω πόσοι είναι σήμερα οι εισακτέοι, συνολικά; Πάνω από 80000. Ακόμα και να μπούν σχεδόν όλοι, ένα 40% από αυτούς ποτέ δεν τελειώνει! Αυτή τη στιγμή έχουμε περίπου 150.000 «αιώνιους φοιτητές».
Να το πούμε δυνατά, λοιπόν. Το σύστημα αυτό έχει αποτύχει. Παράγει πτυχιούχους ανέργους και, τώρα τελευταία, πτυχιούχους μετανάστες.
Μαζί με αυτό, συντηρούμε ένα ακαδημαϊκό προλεταριάτο χιλιάδων διδασκόντων που φέρουν φιλάρεσκα τον τίτλο του "Καθηγητή Πανεπιστημίου", οι περισσότεροι από τους οποίους συνδέουν την εξέλιξή τους στους κομματικούς μηχανισμούς που τους προώθησαν. Η επικαιρότητα με την κ. Μπαζιάνα, είναι απλώς μία από τις πολλές χιλίαδες παρόμοιων περιπτώσεων. Βλέπετε, είναι κι αυτό ένα ακόμα παράδειγμα του πόσο το Παλιό όχι μόνο δεν τελείωσε, αλλά αναβαθμίστηκε σε αναιδές και ξεδιάντροπο δόγμα.

Τι κερδίζει το πολιτικό κατεστημένο;
Τη συναλλαγή με γονείς και νέους της φρούδας ελπίδας κοινωνικής ανέλιξης και επαγγελματικής αποκατάστασης με ένα "χαρτί στο χέρι".
Τον εκάστοτε πολιτικό / τοπικό βουλευτή να καμαρώνει που: "σας έφτιαξα και πανεπιστημιακή σχολή" (δίπλα στο στρατόπεδο, να μην ξεχνιώμαστε). Κι έτσι ο εντόπιος θα νοικιάζει την γκαρσονιέρα και το δυάρι και θα έχει κίνηση το τοπικό σουβλατζίδικο και η καφετέρια στην ‘παραλία’.
Άλλο ένα νοσηρό παράγωγο της Εκπαιδευτικής μας Βιομηχανίας.

Μήπως βάλαμε μυαλό;
Για να δούμε, τι βλέπουμε να γίνεται σήμερα;
Να ...ιδρύονται νέα πανεπιστήμια.
Το μόνο που έλειπε από τη Δυτική Αττική ήταν ένα νέο Πανεπιστήμιο.
Τι θα πρέπει να κάνουμε;
Αν θέλουμε να μιλάμε για μια πρώτη κίνηση, έναν κάποιο σχεδιασμό, με τη ματιά στο μέλλον, θα πρέπει να κλείσουμε δεκάδες σχολές που το μόνο που παράγουν είναι υποψήφιους για στο κομματικό πελατολόγιο. Να ενισχύσουμε τις σπουδές που δίνουν επαγγελματικές δεξιότητες. Να συνδέσουμε άμεσα τις σπουδές, κυρίως των θετικών εφαρμοσμένων επιστημών με την αγορά και τις ανάγκες του αύριο.
Μια δεύτερη κίνηση είναι να αναδειχθεί η δημιουργική επιχειρηματικότητα μέσα από την Παιδεία. Πού και ποιός διδάσκει σήμερα επιχειρηματικότητα; Πουθενά και κανείς. Η λέξη είναι πρακτικά ανύπαρκτη, και το μοντέλο που περνιέται στα παιδιά είναι βασικά αυτό του «υπαλλήλου» - πελάτη. Η επιχειρηματικότητα ως έννοια αποτελεί σχεδόν ‘ανάθεμα’ στον κυρίαρχο ιδεολογικό χώρο του λαϊκισμού κάθε χρώματος. Σε μια χώρα που έχει συνηθίσει να περιστρέφεται γύρω από το δημόσιο, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κοπεί αυτός ο ιδεολογικός ομφάλιος λώρος. Το όνειρο δεν είναι να γίνεις πελάτης, είναι να γίνεις δημιουργός. Η επιχειρηματικότητα πρέπει να ξεκινήσει μέσα από τα σχολικά βιβλία και να μπει στα γνωστικά αντικείμενα ως δραστηριότητα, ερευνητική εργασία και μάθημα (στις μεγαλύτερες τάξεις).

Μιλήσαμε για το ποσοτικό – πάμε και λίγο στο ποιοτικό.
Να υποθέσω ότι η μεγάλη πλειοψηφία σπό όσους με παρακολουθείτε φοιτήσατε κάποτε σε Ελληνικό Πανεπιστήμιο.
Άρα μπορώ να σας ρωτήσω -
Πόσοι από εσάς, αισθάνεσθαι ότι ‘αυτό μας αξίζει, μπράβο μας’; Από την ποιότητα των προγραμμάτων σπουδών, από το ενδιαφέρον των Καθηγητών, από τη συμπεριφορά των φοιτητών; Από την ποιότητα των ‘βιβλίων’;
Βλέπετε, δεν είναι μόνο το ότι ο σκοπός αυτής της ταλαιπωρημένης Παιδείας ήταν και είναι αυτή η ρημάδα η θέση στο Δημόσιο, είναι και το ότι το ίδιο το μέσο, η ίδια η Παιδεία, φέρει όλα τα χαρακτηριστικά των διαχρονικών παθογενειών του Δημόσιου ΄άβατου’.
Πώς νοιώθετε όταν αυτή η ‘ρημάδα’ η αριστεία θεωρείται μίασμα;
Πώς αισθάνεσθαι όταν βλέπετε έναν καθηγητή να αδιαφορεί για το τί και πώς μαθαίνουν οι φοιτητές του; Όταν οι ίδιοι οι φοιτητές αδιαφορούν; Όταν όπως και οι μαθητές πλέον θεωρούν αυτονόητη την προαγωγή στην επόμενη τάξη, αρκεί να φτάσει ο Ιούνιος, έτσι και οι φοιτητές θα πάρουν το ‘Πτυχίο’, σίγουρα (το πότε δεν είναι το μόνο που δεν γνωρίζουμε).
Πώς νοιώθετε όταν γνωρίζετε ότι ‘βρέξει – χιονίσει’, σχεδόν σαν ένσημα ανά τριετία ο Καθηγητής θα πάρει την προαγωγή/αύξηση, χωρίς καμία απολύτως αξιολόγηση!

Γιατί, λοιπόν, κάποιοι Έλληνες σαν τον Λάσκαρη της Tesla είναι η εξαίρεση; Πώς μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό; Πώς θα φέρουμε πίσω το ‘μεράκι’;

Για μένα η λύση έχει μια μεγάλη προϋπόθεση, μια λέξη που φοβίζει πολλούς: Αξιολόγηση. Παντού. Ατομική, συλλογική, ιδρυματική.
Να ξεκινήσουμε από τη βάση, χτίζοντας προς τα πάνω. Από το Νηπιαγωγείο μέχρι τον Πρύτανη.
Ναι, αυτή η ‘αποτρόπαια’ λέξη. Που την πολεμούν όσοι την φοβούνται, γιατί γνωρίζουν τη δική τους ενοχική ανεπάρκεια.
Για μένα, το γεγονός ότι η ίδια η ιδέα της Αξιολόγησης πολεμάται τόσο πολύ, με κάνει να πιστεύω ότι ακριβώς αυτό είναι που πρέπει να γίνει.
Ποιοί φοβούνται αυτήν την ιδέα;
Θυμάμαι, ήταν 1992. Υπουργός Παιδείας ο Γιώργος Σουφλιάς. Ο πρόεδρος της ΔΟΕ (Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας) καίει, επειδικτικά, μπροστά στο Υπουργείο τη φόρμα αξιολόγησης.
Ακόμα και σήμερα, ένα απλό google να κάνετε, τι λέτε ότι θα βρείτε πάνω-πάνω;

Ορίστε μερικά:
Κανένας εκπαιδευτικός αξιολογούμενος ή αξιολογητής.
Απόφαση για απεργία – αποχή από τις διαδικασίες αξιολόγησης.

Σημαία, λοιπόν, του κρατικοδίαιτου συνδικαλισμού είναι ο πόλεμος στην αξιολόγηση.
Όμως αυτός που κάνει με μεράκι και φιλότιμο τη δουλειά του, την αξιολόγηση την έχει για εργαλείο, πυξίδα, να του λέει τι χρειάζεται να διορθώσει. Για να γίνει καλύτερος.
Η αξιολόγηση ΔΕΝ είναι να φοβάσαι μη σε ‘μαυρίσουν’ οι φοιτητές που δεν πήγαν καλά. Η αξιολόγηση είναι να διαπιστώσεις το που απέδωσες καλά, ώστε να το κρατήσεις, και που δεν επαρκεί η προσπάθειά σου, για να το αλλάξεις. Θα σου δείξει που υπάρχει ανάγκη για δράση.
Η αξιολόγηση είναι να διαβάσεις, ανώνυμα πάντοτε, τα σχόλια των φοιτητών σου για το τι θεωρούν ότι έκανες σωστά και που υστερείς. Σε κάποιες περιπτώσεις, ίσως και να μην το είχες καν υποψιαστεί.
Η αξιολόγηση είναι κάτι σαν τον πόνο στο σώμα. Φανταστείτε αν (χτυπάμε ξύλο εδώ) σπάσουμε το χέρι μας και ΔΕΝ πονάμε. Ότι βρήκαμε τον μαγικό τρόπο να εξαφανίσουμε (δια της ψήφου μας) τον πόνο. Είμαστε καλά; Για πόσο;
Φαντάζομαι ότι θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι χωρίς την ‘ενημέρωση’ ότι ‘κάτι δεν πάει καλά’, αυτό το χέρι, ούτε χέρι θα είναι, ούτε θα φτιάξει ποτέ. Μάλλον από το κακό στο χειρότερο θα πηγαίνει.
Κάπως έτσι είναι μια Παιδεία χωρίς αξιολόγηση.
Μέσα από την αξιολόγηση θα έρθει η ποιοτική βελτίωση, ατομικά και συλλογικά, και αλυσιδωτά θα φέρει την αναβάθμιση της μάθησης και της εκπαίδευσης γενικότερα. Θα δώσει κίνητρο για την ανέλιξη των πιο αποτελεσματικών εκπαιδευτικών.
Και μια παράπλευρη ωφέλεια: ναι, η αριστεία είναι καμάρι, δεν είναι λεκές. Το να επιδιώκεις το καλύτερο για τη δική σου και τη συλλογική αξιοσύνη, είναι κάτι που πρέπει να καμαρώνεις.
Μια και κουβαλάω στην πλάτη μου κάποια χρόνια και από το Ελληνικό, αλλά και από το Εκπαιδευτικό σύστημα στην από εδώ πλευρά του Ατλαντικού, επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας και να σας περιγράψω το πώς έχω ζήσει εδώ την αξιολόγηση.
Πρώτα πρώτα εφαρμόζω ο ίδιος την αυτοαξιολόγηση. Κάποιοι με ρωτούν, τι είναι αυτό που θέτω ως στόχο να ξεπεράσω;
Η απάντηση που βρήκα ότι με εκφράζει είναι ‘ο χθεσινός μου εαυτός’. Για εμένα, η αυτοαξιολόγηση είναι ο πιο αυστηρός κριτής.
Αξιολόγηση γίνεται σε κάθε βαθμίδα και σε κάθε επίπεδο. Ολόκληρο το Τμήμα μας πέρασε αξιολόγηση πριν από λίγες εβδομάδες από εξωτερικό σώμα Εκπαιδευτικών, Εκπαιδευτών, αλλά και Ασκούμενων Οπτομετρών (Association of Schools and Colleges of Optometry), που έλεγξαν και αξιολόγησαν το Τμήμα μας σε τομείς όπως πληρότητα υποδομών, επάρκεια προσωπικού, δομές έρευνας, αντικειμενικότητα και πληόοτητα εξετάσεων. Μιλάμε για ένα Ιδιωτικό Πανεπιστήμιο, σωστά; Λοιπόν, ούτε σκέψη να ρίξουμε έστω και λίγο την ποιότητα της παρεχόμενης Παιδείας. Γιατί, πολύ απλά, αν συμβεί αυτό, και, σίγουρα μαθευτεί, τότε κανείς φοιτητής με λίγα δράμια μυαλό δεν θα έρθει να εγγραφεί σε εμάς γνωρίζοντας ότι το πτυχίο του θα είναι εξ αρχής υποβαθμισμένο. Άρα, λοιπόν, σταδιακά, αυτό το τμήμα, δηλαδή εμείς, θα κλείσει κι εμείς οι ίδιοι θα ψάχνουμε για δουλειά αλλού.
Ένα τμήμα που παράγει ‘ανύπρακτα’ σκουπίδια θα χάσει, αργά ή γρήγορα την Πιστοποίησή του (Accreditation).
Ανοίγω μια παρένθεση: εδώ δεν λέμε ‘είμαι Φυσικός’. Αυτό δεν φτάνει. Γιατί υπάρχει και το πολύ βατό, υπάρχει και η κορυφή, στην ίδια χώρα, στο ίδιο σύστημα. Αυτό που λέμε είναι ‘είμαι φυσικός από το πανεπιστήμιο Tufts’. Και όσοι γνωρίζουν την τελευταία λέξη, καταλαβαίνουν αμέσως. Ένα πανεπιστήμιο που δέχεται το 2% όσων υποβάλλουν αίτηση σε αυτό.
Όλα τα μέλη ΔΕΠ κρινόμαστε κάθε εξάμηνο από τους φοιτητές με ανώνυμα ερωτηματολόγια. Οι φοιτητές καλούνται να μας αξιολογήσουν για το αν εμφανιστήκαμε σωστά προετοιμασμένοι για το μάθημα – αν το υλικό που τους προσφέραμε είχε κενά – αν ήμασταν κατανοητοί και προσβάσιμοι – αν χρησιμοποιούσαμε επαρκώς νέες τεχνολογίες κλπ κλπ. Κάθε χρόνο υποβάλλουμε δελτίο προόδου όπου αναφέρονται οι τομείς και οι δραστηριότητές μας, και αναφέρουμε τα σημεία που υπερβήκαμε ή η απόδοσή μας ήταν κάτω του αναμενόμενου, με σαφή δικαιολόγηση για αυτό.
Οι αξιολογήσεις αυτές είναι ουσιαστικό στοιχείο στην ακαδημαϊκή και επαγγελματική εξέλιξή μας. Και ακόμα και σε Tenure, δηλαδή αυτό που λέγεται ‘μονιμότητα’, που είναι ίσως η μόνη επαγγελματική μονιμότητα στην Αμερική, ακόμα και αυτή είναι υπό την αίρεση κάποιων δεικλείδων επαγγελματικής συμπεριφοράς και απόδοσης. Είναι ‘αναμενόμενο’ ότι ο τυχερός αυτός θα συνεχίσει να αποδίδει το ίδιο εξαιρετικά όπως και πριν. Και έτσι συμβαίνει. Γιατί αυτή η συμπεριφορά εφόσον ήταν, θα συνεχίσει να είναι το ‘οξυγόνο’ σου.
Κι αν νομίζετε ότι αυτό συμβαίνει στην Τριτοβάθμια Παιδεία, να σας πώ και για το σχολείο που πήγε το παιδί μας, Τρίτη Δημοτικού. Ένα δημόσιο σχολείο, το οποίο φυσικά αξιολογείται από το πώς αποδίδει: για παράδειγμα, το πόσοι από τους μαθητές του διαπρέπουν σε εξετάσεις που διενεργούνται σε όλη την Πολιτεία. Τα κονδύλια του σχολείου είναι συνδεδεμένα με την απόδοσή του. Οι διδάσκοντες έδωσαν δελτία αξιολόγησης για να συμπληρωθούν και από τους μαθητές και από τους γονείς. Ένα δημόσιο σχολείο στο οποίο όλοι, μα όλοι οι διδάσκοντες έχουν μεταπτυχιακό στη διδακτική.

Είναι, άραγε, η αξιολόγηση άγνωστη λέξη στην Ελλάδα;
Ελάτε στη θέση του Λάσκαρη και των παιδιών της ομάδας του Προμηθέα. Όσοι από εσάς δεν έχετε επισκευθεί την ιστοσελίδα τους, κάντε το.
Τι θα δείτε;
Σίγουρα όχι άτομα που θα δείτε σε κομματικές παρελάσεις. Σίγουρα όχι άτομα που θυμίζουν το θίασο όλων των δήθεν ‘αγωνιστών’ του συνδικαλιστικού κινήματος.
Θα δείτε άτομα που αγνόησαν τις σειρήνες της ‘μετριοκρατίας’. Μια ομάδα που διακρίθηκε σε διαγωνισμούς. Σε όλη την Ευρώπη. Δηλαδή; Αξιολογήθηκε.
Θα τους ακούσετε να λένε ότι κάθε χρόνο το ‘αυτοκίνητό’ τους βελτιώνονταν. Με βάση την εμπειρία από τους αγώνες. Δηλαδή; Αξιολογήθηκε.
Ότι χρησιμοποιούν τη λέξη ‘Καινοτομία’ χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κάποιον ‘Θύμιο’.

Πώς μπορεί αυτή η ελπιδοφόρα νοοτροπία, από εξαίρεση, να γίνει κανόνας;
Ίσως μόνο με τη διαπίστωση ότι το σύστημά μας, χρόνια τώρα, έχει φτάσει σε αδιέξοδο. Ότι αυτή η γενιά αξίζει επιτέλους κάτι καλύτερο. Ότι η Παιδεία δεν είναι -αρκετά πια- το φυτώριο των αυριανών ανέργων.
Χρειάζεται τόλμη, να πούμε στους νέους ότι δεν θα σας βάλουμε στη φάμπρικα της αυριανής ανεργίας με πτυχία χωρίς αντίκρυσμα.
Χρειάζεται τόλμη να μειωθούν, όσο πρέπει, όλοι οι μηχανισμοί διαιώνισης των πτυχίων με προσανατολισμό το χτες.
Χρειάζεται τόλμη, να απαιτήσουμε, όλοι μας, την αξιολόγηση σε όλες τις βαθμίδες.

Γιώργος Ασημέλλης
(Καθηγητής Οπτικής, Kentucky College of Optometry)