Σε ένα παιδί 4 ετών μπορείς να εξηγήσεις και να το καταλάβει, πως πρώτα φοράει την πυτζαμούλα του και μετά πάει για ύπνο. Ίσως στα 3 να τσίριζε και να χτυπούσε το πόδι κάτω αν ήθελε να το κάνει ανάποδα, αλλά στα 4 είναι σε θέση να αντιληφθεί πως τα πράγματα σ΄ αυτόν τον κόσμο γίνονται με μια σειρά.

Στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, κάθε χρόνο, γίνεται μια συνεδρίαση για τον Απολογισμό Πεπραγμένων (παρελθόντος έτους). Θα έπρεπε να είναι η ουσιαστικότερη από τις συνεδριάσεις, αλλά είναι ακόμα ένα ανούσιο σόου, θα εξηγήσω παρακάτω γιατί.

Σ΄ αυτές τις μαραθώνιες συνεδριάσεις η Διοίκηση λέει “δείτε πόσο ωραία τα κάναμε” και η αντιπολίτευση λέει “χάλια τα κάνατε, εμείς θα μπορούσαμε καλύτερα”. Όποια και να είναι η Διοίκηση, όποια και να είναι η αντιπολίτευση. Το πώς θα διεξαχθεί αυτή η ειδική συνεδρίαση, με ποια σειρά ομιλητών και ποια διαδικασία, είναι στη δικαιοδοσία του προέδρου του ΠΣ να το αποφασίσει.

Όταν την Περιφέρεια την διοικούσε ο ΣΥΡΙΖΑ, η Δούρου αναλάμβανε το μέρος του έργου “δείτε πόσο ωραία τα κάναμε” και μετά τον λόγο έπαιρναν οι επικεφαλής της αντιπολίτευσης. Μετά από αυτούς μιλούσαν οι θεματικοί αντιπεριφερειάρχες αντιστρέφοντας τη λογική σειρά των πραγμάτων. Κανονικά πρώτα κάποιος παρουσιάζει τη δουλειά του και μετά του ασκούν κριτική. Η Δούρου το έκανε ανάποδα. Γιατί; Διότι έτσι ήθελε.

Η “ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ” συμμετείχε σε αυτούς τους απολογισμούς, και μολονότι πάντα αναρωτιόμασταν πώς γίνεται να κρίνεις κάτι που θα ακούσεις… αργότερα, ουδέποτε θέσαμε θέμα διαδικασίας, σεβόμενοι τους κανόνες της δημοκρατίας. Στη Δούρου και την παρέα της είχε δώσει ο σοφός λαός το τιμόνι της Περιφέρειας, αυτοί είχαν τη δικαιοδοσία να αποφασίσουν περί της διαδικασίας, έτσι αποφάσισαν, τέλος. Άλλωστε, κανένας δεν άκουγε κανένα. Όλοι είχαν έτοιμους τους λόγους τους από πριν, λόγους πολιτικού και όχι τεχνικού χαρακτήρα, όπως θα έπρεπε να είναι οι συζητήσεις στην αυτοδιοίκηση που δεν χειρίζεται τα ελληνοτουρκικά, αλλά δρόμους, πεζοδρόμια και πλατείες. Τους εκφωνούσαν οιστρήλατοι και αναψοκοκκινισμένοι και όλοι ήταν ευτυχείς με την παράσταση.

Την Τετάρτη 17/3 θα ζούσαμε πάλι αυτό το σόου. Αλλά ο νυν πρόεδρος, Χρήστος Θεοδωρόπουλος, όρισε τη διαδικασία διαφορετικά: πρώτα μιλάει ο Περιφερειάρχης, παρουσιάζοντας το πλαίσιο των πεπραγμένων και μετά μιλάν οι αντιπεριφερειάρχες και οι εντεταλμένοι σύμβουλοι εκθέτοντας το τι έκανε ο καθένας στον τομέα του. Όταν τελειώσει η παρουσίαση του “δείτε πόσο ωραία τα κάναμε” ο λόγος δίνεται στην αντιπολίτευση η οποία έχει όλον τον χρόνο στη διάθεσή της να πει σε διάφορες παραλλαγές το “χάλια τα κάνατε”.

Η σειρά είναι λογική. Όμως Δούρου, Σγουρός και η υπόλοιπη αριστερίλα διαφωνούσαν: Όχι θα μιλήσουμε αμέσως μετά τον Πατούλη! Ματαίως ο πρόεδρος προσπαθούσε να τους εξηγήσει την αυτονόητη σειρά των πραγμάτων. Δούρου, Σγουρός και η υπόλοιπη αριστερίλα επέμεναν: “Θα γίνει το δικό μας! Αν δεν γίνει θα αποχωρήσουμε!”

Αφού ξοδέψαμε μία ώρα περίπου για να συζητάμε για τον τρόπο που θα συζητήσουμε, δεν έγινε το δικό τους και αποχώρησαν: Δούρου, Σγουρός, ΚΚΕδες και οι παρατάξεις με τα εξωτικά επαναστατικά ονόματα «Ανυπόταχτη Αττική» και «Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αττική σε Κυβέρνηση, ΕΕ και ΔΝΤ».

Δεν θα το σχολίαζα αν ήταν μόνο ένα νηπιακό (ή γεροντικό) πείσμα. Ήταν όμως η συμπύκνωση της αντίληψης που έχουν αυτοί οι άνθρωποι για τη δημοκρατία: “Θα γίνει αυτό που θέλω. Δεν πα’ να είμαι η μειοψηφία, αν δεν γίνει θα τα κάνω μπάχαλο.” Το προχώρησαν όμως και παρακάτω. Η Δούρου επιδεικνύοντας ακόμα μια φορά το απύθμενο θράσος της, έστειλε δελτίο τύπου καταγγέλλοντας τον Πατούλη ότι τη… φίμωσε και όσους παραμείναμε στην αίθουσα ότι είμαστε “ακροδεξιάς κοπής δορυφόροι του”.

Από κοντά κι ο Σγουρός, με ένα κατεβατό πασοκικής διαλέκτου, λέει διάφορα παραληρηματικά χωρίς να εξηγεί γιατί το να εκφωνήσει το λογύδριο, που φέρνει γραμμένο εκ των προτέρων, στις 17:00 είναι δημοκρατική διαδικασία, ενώ στις 19:00 είναι αντιδημοκρατική. Έτσι κι αλλιώς, μετά τα μεσάνυχτα τελειώνουμε.

Τι ζητάω όμως κι εγώ από τρίχρονα…

Επί της ουσίας, τώρα. Ο Απολογισμός Πεπραγμένων που δόθηκε σε όλους τους συμβούλους ήταν ένα πυκνογραμμένο κείμενο 287 σελίδων, που λόγω κορονοϊού εστάλη διαδικτυακώς. Ευτυχώς, γιατί η Δούρου το τύπωνε. Από τις 287 σελίδες, οι 250 θα μπορούσαν να λείπουν, διότι, για να φανεί μπούγιο, κάθε γενική διεύθυνση, διεύθυνση, τμήμα κ.λπ. περιγράφει με το νι και το σίγμα ακόμα και τους καφέδες που έφτιαξε. Πόσα εισερχόμενα, πόσα εξερχόμενα, πόσα πρωτοκολλήθηκαν, πόσα μελάνια για εκτυπωτές προμηθεύτηκαν, σε πόσες… συναντήσεις συμμετείχαν! Μόνο το πόσα χαρτιά υγείας κατανάλωσαν δεν ξέρουμε. Δείτε παραδείγματα:

Τα περισσότερα από όσα καταγράφονται στον απολογισμό θα έπρεπε να τα ελέγχουν υπηρεσιακοί παράγοντες, όχι αιρετοί. Όμως η Περιφέρεια Αττικής δεν διαθέτει τμήμα εσωτερικού ελέγχου που να αναφέρεται στον Περιφερειάρχη και να ελέγχει και την σκοπιμότητα και την αποτελεσματικότητα των δαπανών, αλλά και των άλλων ενεργειών των υπαλλήλων της Περιφέρειας. Ο αιρετός πώς να κρίνει αριθμούς για τους οποίους δεν έχει ιδέα;

Δεν διαθέτει και κάτι άλλο η Περιφέρεια, που δεν το διαθέτει κανένας φορέας του Δημοσίου, ενώ είναι το σημαντικότερο εργαλείο διοίκησης: το κόστος ανά διοικητική μονάδα. Το δημόσιο λογιστικό σύστημα, που εφαρμόζει (και) η Περιφέρεια Αττικής, ξέρει μόνο πόσο κόστισε η λειτουργία της συνολικά. Να τα ποσά για το 2020:
- 85.853.473,73 η μισθοδοσία και τα λειτουργικά έξοδα,
- 2.959.583,71 οι προμήθειες,
- 2.702.651,02 οι λοιπές δαπάνες και
- 93.645.834,68 τα έργα.

Δεν ξέρει τι πλήρωσε για κάθε υπηρεσία ξεχωριστά, ώστε να κρίνει αν τα άξιζε τα λεφτά της ή όχι. Θα μπορούσε κάποιος να κάνει τον επιμερισμό, για να δει αν το τμήμα Χ που κόστισε Ψ ευρώ, αξιοποίησε τα χρήματα του φορολογούμενου ή τα πέταξε από το παράθυρο, αλλά ποιος να το κάνει, όταν ο διαχρονικός στόχος όλων των κρατικών “managers” είναι να προσλάβουν όσο περισσότερους μπορούν, γιατί μόνο έτσι θα επανεκλεγούν; Και γιατί να το κάνουν, όταν κανένας δεν πρόκειται να κριθεί ούτε να επιβραβευθεί στη βάση της σχέσης κόστους – αποτελέσματος, καθώς αυτή η έννοια είναι παντελώς άγνωστη στο σύνολο του Δημόσιου Τομέα; Κι ας πούμε ότι βρίσκεται ένας που το αποπειράται και ανακαλύπτει ότι το Α τμήμα κοστίζει πολλά και παράγει ελάχιστα. Τι μπορεί να αλλάξει; Τίποτα! Βρέξει – χιονίσει, δουλέψουν - δεν δουλέψουν, έρθουν – δεν έρθουν, τα ίδια θα πάρουν. Ούτε να τους ζορίσει, ούτε να τους απολύσει μπορεί. Αλλά ούτε και να δώσει bonus μπορεί, αν διαπιστώσει ότι το Β τμήμα είναι υπερπαραγωγικό.

Αυτά είπα πάνω - κάτω στην ομιλία μου τονίζοντας ότι το κρατικό management διαχειρίζεται πάντα μεγέθη εν ανεπάρκεια. Για τις ανάγκες που πρέπει να καλύψει, ούτε τα χρήματα, ούτε ο χρόνος, ούτε οι άνθρωποι επαρκούν. Αν λοιπόν η εταιρική λογοδοσία έχει έναν λόγο να συνδέει τα αποτελέσματα με τους πόρους που καταναλώθηκαν, η κυβερνητική λογοδοσία έχει δέκα. Κι έναν ακόμα: κανένας δεν πίεσε κάποιον να γίνει μέτοχος μιας εταιρείας. Τον φορολογούμενο, όμως, δεν τον ρώτησαν. Τον υποχρεώνουν να πληρώνει, με την απειλή της φυλακής ή της κατάσχεσης. Γι’ αυτό θα έπρεπε να ξέρει με κάθε λεπτομέρεια πόσο κόστισε το κάθε τι, που πληρώθηκε με τα λεφτά του. Όταν δεν ξέρεις το κόστος μιας δουλειάς πώς να την αξιολογήσεις;

Όλα αυτά τα «ακροδεξιά» δεν τα άκουσαν η Δούρου και ο Σγουρός, γιατί είχαν αποχωρήσει. Όχι ότι θα καταλάβαιναν και τίποτε αν τα άκουγαν. Αλλά κι αυτοί που τα άκουσαν και τα καταλαβαίνουν, θα τα υιοθετήσουν; Όχι βέβαια, διότι αν τα υιοθετήσουν θα πρέπει να φτάσουν μέχρι το ερώτημα – ταμπού: τι κάνεις με τον δημόσιο υπάλληλο που δεν αποδίδει και δεν έχει καμία διάθεση ή δυνατότητα να βελτιωθεί; Τον απολύεις ή αναγκάζεις τον φορολογούμενο να συνεχίζει να τον πληρώνει; Το «δεύτερο» θα απαντούσαν εν χορώ και οι αποχωρήσαντες και οι παραμείναντες - και τα κόμματα που τους στηρίζουν.

Ο φορολογούμενος, όμως, τι απαντάει; Κάποιος, διάολε, σ΄ αυτή τη χώρα, πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται ωριμότερα από ένα τρίχρονο.

ΘΑΝΟΣ ΤΖΗΜΕΡΟΣ

Επικεφαλής της Παράταξης «Δημιουργία»