Τι έγινε όταν δύο φαινομενικά άσχετοι άνθρωποι ήρθαν σε επαφή μεταξύ τους; Κάποια στιγμή ο καρδιοχειρούργος O.H. Frazier συναντήθηκε τυχαία με τον μηχανικό της NASA David Saucier. Ο Frazier πάλευε χρόνια να κατασκευάσει μια αξιόπιστη τεχνητή καρδιά. Η συνεργασία τους κατέληξε στην ανάπτυξη της “heartmate” μιας εφεύρεσης που άλλαξε τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων (Η συγκλονιστική ιστορία της heartmate, της τεχνητής καρδιάς χωρίς παλμό σε αυτό το άρθρο του Popular Science). Αλήθεια πόσες καινοτομίες περιμένουν ακόμα να εξελιχθούν από ανθρώπους που απλά δεν ήρθαν σε επαφή μεταξύ τους;
Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στα τέλη του Ιανουαρίου στο ΥΠΟΙΚ ο υπουργός οικονομικών Γ. Στουρνάρας και ο υπουργός ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκης ανέθεσαν στα ΚΕΠΕ και ΙΟΒΕ να εκπονήσουν από κοινού ένα δεκαετές «Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης» το οποίο θα αποτελέσει το σημείο αναφοράς για την Ελληνική οικονομία τα επόμενα 10 χρόνια. Οι βασικοί πυλώνες βαρύτητας είναι :
- Ενέργεια
- Ναυτιλία
- Διακομεταστικό εμπόριο
- Τουρισμός
- Τραπεζικό σύστημα
- Αγροτικός τομέας – τρόφιμα
- Τηλεπικοινωνίες – πληροφορική
- Οικονομική διπλωματία
Όσο όμορφα, λογικά και σωστά αν ακούγονται τα παραπάνω θα διαφωνήσω ως προς τη πραγματική ανάπτυξη που μπορούν να φέρουν. Γιατί το βασικό δεν είναι οι καθ' αυτού κλάδοι αλλά η προστιθέμενη αξία που θα φέρουν στη χώρα και η εξωστρέφεια τους. Εταιρίες και κλάδοι που πρωταγωνίστησαν στο παρελθόν κατέρρευσαν όχι μόνο λόγω της απουσίας εξωστρέφειας αλλά και εξαιτίας της εξάρτησης τους από τους ξένους προμηθευτές. Το ζητούμενο όμως είναι οι κλάδοι που θα αναδειχθούν να αφήνουν προστιθέμενη αξία όχι μόνο σε χρήμα αλλά σε τεχνογνωσία, σε προοπτική και σε φήμη.
Ας δώσουμε όμως ένα παράδειγμα καλής πρακτικής για να δούμε τι εννοούμε. Ένας από τους κλάδους που περιλαμβάνεται στους πυλώνες ανάπτυξης είναι τα τρόφιμα στα οποία σημαντικό ρόλο παίζει η ιχθυοκαλλιέργεια. Η στρατηγική της εταιρίας «Νηρέας» τα τελευταία χρόνια ήταν να αναπτύξει τεχνογνωσία μέσω κατάλληλων συνεργασιών ώστε να είναι να μην εξαρτάται τεχνολογικά από ξένους. Έτσι δημιούργησε τη θυγατρική «Προτεύς» που προμηθεύει εξοπλισμό ιχθυοτροφείων στην ίδια αλλά και σε πελάτες του εξωτερικού ενώ εξαγόρασε την Kego Agri που ασχολείται με τη γενετική μέσω της οποίας έχει καταφέρει να μειώσει το χρόνο παραγωγής.
Αυτό πρέπει να είναι το μέλλον των δυναμικών κλάδων στην Ελλάδα, τεχνολογία που αναπτύσσεται κάθετα είτε αφορά προϊόντα είτε υπηρεσίες. Αυτή τη φιλοσοφία πρέπει με κάθε τρόπο να την προωθήσουμε σε όλους τους δυναμικούς κλάδους της οικονομίας και να αγγίξουν και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Υπάρχει τεράστιο περιθώριο ανάπτυξης νέων προϊόντων και υπηρεσιών, καινοτομιών και εφευρέσεων αν απλά διάφοροι κλάδοι φαινομενικά άσχετοι μεταξύ τους ενθαρρύνονταν να συνεργαστούν.
Επενδυτικά προγράμματα ενταγμένα στο ΕΣΠΑ θα μπορούσαν να βοηθούν προς τη κατεύθυνση της διεπιχειρηματικής συνεργασίας. Ναι μεν υπάρχουν προγράμματα που συνδέουν την παραγωγή με την έρευνα αλλά δεν υπάρχει ένας τρόπος να φέρουμε σε επαφή φαινομενικά ανόμοιους κλάδους με σκοπό την ανάπτυξη νέων προϊόντων.
Άλλωστε η κοινή λογική λέει ότι προτεραιότητα δίνεται σε αυτό που θα σου φέρει τα πιο άμεσα οφέλη. Τονίζουμε συνέχεια την προσήλωσή μας στις νέες τεχνολογίες νομίζοντας ότι οι «παλιές» δεν δίνουν πλέον υπεραξίες, Κι όμως σε μια χώρα που θέλει να δώσει έμφαση στα τρόφιμα και μάλιστα σε εναλλακτικές καλλιέργειες είναι πιο λογικό να ωθήσει κάποιους να ασχολούνται με την έρευνα για νέους τρόπους συσκευασίας αυτών των προϊόντων από το να ασχολούνται με νέες τεχνολογίες σε κλίμακα τέτοια που να μη διαχέεται η έρευνα σε άλλους κλάδους της οικονομίας.
Είναι σαφές ότι ο ρόλος των επιχειρήσεων και των επιχειρηματικών σωματείων και ενώσεων, των επιμελητηρίων και των συνεταιρισμών είναι να δείξουν το δρόμο για μια οικονομία που θα παράγει προστιθέμενη αξία στηριζόμενη σε εθνικό κεφάλαιο κάνοντας την οικονομία ανταγωνιστική και φέρνοντας πλούτο στη χώρα που δε θα είναι επίπλαστος στηριζόμενος σε εισαγωγές ξένων πρακτικών.
Το άρθρο αυτό δεν είχε σκοπό να είναι ένα ακόμα άρθρο κριτικής προς το κράτος ή την κυβέρνηση. Ξεκινά από μια απλή, υποθετική και επιθυμητή παραδοχή ότι η κρίση θα τελειώσει. Και μετά;
Φωτογραφία: Θάνος Παπαδημητρίου