Ένα βήμα πιό κοντά

Κάθε εποχή έχει τον δικό της τρόπο να σκέφτεται γιά συγκεκριμένα θέματα - κοινούς τόπους στους οποίους το μυαλό πηγαίνει χωρίς σκέψη. Τα θέματα της ανεργίας και της δημοσιοϋπαλληλικής ζωής έχουν αποικισθεί στην τωρινή Ελλάδα από μιάν αδιέξοδη μεν, οικεία όμως και εύκολα αποδεκτή "αριστερή" ρητορική. Πολλοί άνθρωποι έχουν πιεστικές προσωπικές προτεραιότητες και άγχη - δεν θα ψάξουν παρακάτω, στην ουσία των κούφιων φράσεων, κι ας την διαισθάνονται. Χρειάζονται μιά παρηγοριά γιά να στηριχτούν στα δύσκολα και δεν θέλουν να μάθουν πόσο απατηλή και ανεπαρκής είναι αυτή στην πραγματικότητα. Πολλοί θα φτάσουν, λοιπόν, στις εκλογές έτοιμοι να ψηφίσουν το όνειρο της μαγικής προσωπικής σωτηρίας με σφιχτά κλειστά τα μάτια γιατί τρέμουν τι θα δουν αν τα ανοίξουν. Από την επόμενη ήδη μέρα θα καταγγείλουν τον απατεώνα που τους το πούλησε, σε συνεχή (και φαύλο) κύκλο.

Γιά να σπάσει το κύκλωμα θα χρειαστεί σίγουρα ο κόπος του ίδιου του πολίτη - αλλά χρειάζεται και όσοι έχουμε άλλη εικόνα της πραγματικότητας από την διαστρεβλωμένη που κυριαρχεί να βοηθήσουμε όσους είναι σε θέση να τον κάνουν αυτόν τον κόπο. (Δεν είναι όλοι, αλλά δεν πειράζει). Πρέπει, με λίγα λόγια, να μην κάνουμε μιά δύσκολη διαδρομή πιό δύσκολη από ότι αναπόφευκτα είναι. 

Αυτό όμως δεν είναι εύκολο ούτε γιά εμάς τους ίδιους, και δεν πρέπει μέσα στην (δικαιολογημένη ή μη…) διανοητική μας αυτοπεποίθηση να το ξεχνάμε. Ακόμα και οι άνεργοι που στηρίζουν τις θέσεις της μεταρρύθμισης δυσκολεύονται κάποτε να φέρουν καθαρά στο μυαλό τους τους πραγματικούς λόγους που τους έκαναν να απολυθούν ή να κλείσουν τις δουλειές τους, παγιδεύονται σε ένα σκεπτικό και μιά φρασεολογία που δανείζεται από την κυρίαρχη, πλαστογραφημένη αντίληψη που πλασάρεται στην Ελλάδα γιά "αριστερή σκέψη". Καταλήγουμε συχνά είτε να χρησιμοποιούμε αντιφατικά λόγια και σχήματα, είτε να κάνουμε μιά στεγνή συντομογραφία όσων εμείς ξέρουμε, την ώρα που γιά μεγάλο μέρος των πολιτών χρειάζεται καθαρός, συγκροτημένος αλλά και ελπιδοφόρος λόγος ακόμα και γιά τα βασικά και, κατά την εντύπωση μας, αυτονόητα. Γιατί το να αποκαλύψεις πειστικά το ψέμα είναι το ένα μέρος της εξίσωσης - αν δεν συμπληρώνεται από ελπίδα προκαλεί απλώς πανικό και σπρώχνει πολλούς ανθρώπους σε άρνηση και εθελοτυφλία. Οι άνεργοι, αλλά και οι εργαζόμενοι που ζούν κάθε μέρα στα όρια της απώλειας της δουλειάς τους, χρειάζονται βοήθεια γιά να λύσουν τα μάγια της απάτης όπου τους έχουν παγιδεύσει, όσο χρειαζόμαστε κι εμείς τη στήριξη τους γιά να έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε την ζωή όλων.

Πέρα από την δυσκολία του να βρει κανείς τα σωστά λόγια, υπάρχει και άλλη μιά, αυτή της εύκολης καταδίκης που και πάλι μπορεί να αποξενώσει ανθρώπους με κοινή αντίληψη του κόσμου με εμάς, δυνητικά πολύτιμους συμμάχους. Οι πιό πολλοί έχουμε στο μυαλό μας εύκολη, σχεδόν αυτόματη, την εικόνα του ανεπαρκούς, αγενούς, διεφθαρμένου δημόσιου υπαλλήλου και αυτό βγαίνει κάποιες φορές και στις κουβέντες μας και σε όσα γράφουμε. Γιά το κομμάτι αυτό έχουμε όλοι έτοιμη την βοήθεια - αρκεί μιά βόλτα στο site του Παναγιώτη Καρκατσούλη και των συνεργατών του γιά να δει κανείς πώς η εχθρική γιά πολλούς χώρα που λέγεται Δημόσια Διοίκηση μπορεί να αποκαλύψει την αξία και τον πλούτο της όταν μιλούν γι αυτήν άνθρωποι που καταλαβαίνουν και σέβονται τον, αναπόφευκτα, κρίσιμο ρόλο της. Διαβάζοντας τους ντρέπομαι διπλά γιά την άγνοια και την ανοχή μου στον εξευτελισμό της τόσα χρόνια. 

Ξέρω ότι πολλοί ήδη το προσπαθούμε, ξέρω όπως ξαναείπα ότι δεν αρκεί να τα λέμε καλά, ακόμα και άριστα, ότι χρειάζεται και τα αυτιά του κόσμου να ανοίξουν. Αυτό θέλει και χρόνο και κόπο. Ήθελα όμως να θυμίσω, πρώτα από όλους στον ίδιο τον εαυτό μου, ότι κανείς μας δεν είναι έξω από την εποχή και την κοινωνία του, και ότι το να φτιάξεις πειστικό λόγο εναλλακτικό από τον κυρίαρχο, όσο κι αν έχει εκείνος έχει παρακμάσει και εξευτελιστεί, χρειάζεται γιά πολλούς από εμάς, πρώτα από όλα, εσωτερική δουλειά. Κι ακόμα, μαζί με την κριτική σε νοοτροπίες, πρακτικές, απάτες (και απατεώνες με ονοματεπώνυμα…) χρειάζεται θετικό, ελπιδοφόρο μήνυμα για κάθε κοινωνικού ρόλου πολίτες. Χρειάζεται να φαίνεται καθαρά το πλαίσιο μέσα στο οποίο ταιριάζουν όλα τα κομμάτια του δικού μας παζλ, έξω από τις διεφθαρμένες πρακτικές και νοοτροπίες που εγκλωβίζουν ανθρώπους, όπως συνέβη σε πολλούς από εμάς που εγκλωβιστήκαμε πολιτικά επί δεκαετίες. Είναι εύκολο στη θέρμη ενός καβγά, σε ενα φόρουμ, στο Facebook ή σε προσωπικές κουβέντες να γλιστρήσουμε σε ένα "σας ξέρουμε εσάς…", σε ένα πρόχειρο στερεότυπο που φοράμε σε αγχωμένους ανθρώπους που ψάχνουν σάπια κλαδιά γιά να πιαστούν.

Ο λόγος μας πρέπει οπωσδήποτε να διακρίνει επίμονα ανάμεσα στους διεφθαρμένους και τους μπερδεμένους. Εμείς το ξέρουμε ότι η Ελλάδα που θέλουμε έχει χώρο γιά ζωή και πρόοδο γιά πολλούς και διαφορετικούς, ότι δέχεται και μάλιστα χρειάζεται κάθε παραγωγικό Έλληνα, σε κάθε είδους ρόλο. Πρέπει να βοηθήσουμε να το δούν και άνθρωποι παγιδευμένοι από τις ρητορικές που κέρδισαν και παραχάραξαν το ιδεολογικό παιχνίδι τις προηγούμενες δεκαετίες.

Δύσκολο βέβαια, αλλά για τα δύσκολα είμαστε εδώ.